Những năm qua, trong Quân đội nói chung và lực lượng vũ trang (LLVT) Quân khu 5 nói riêng, công tác bảo vệ môi trường tuy được cấp ủy, chỉ huy các cấp quan tâm, song quá trình triển khai thực hiện còn nhiều bất cập, kết quả chưa đạt được như mong đợi. Công tác quản lý dữ liệu môi trường của các đơn vị hiện nay vẫn thực hiện bằng phương pháp thủ công, mất nhiều thời gian tìm kiếm và cập nhật, bổ sung dữ liệu.
Từ thực trạng trên, cùng với sự phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và chủ trương cải cách hành chính, chuyển đổi số trong Quân đội, đồng chí Thượng úy, Thạc sĩ Trương Hồng Quân, Trợ lý Phòng Khoa học Quân sự (Bộ Tham mưu, Quân khu 5) nghiên cứu thành công sáng kiến “Ứng dụng công nghệ hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong quản lý hiện trạng môi trường cho các đơn vị thuộc Quân khu 5”. Mục đích nhằm quản lý dữ liệu, truy xuất, tìm kiếm nguồn thông tin liên quan đến môi trường của các đơn vị trên địa bàn Quân khu 5.
Tác giả ứng dụng phần mềm QGIS dựa trên công nghệ hệ thông tin địa lý (GIS) để thiết kế mô hình sản phẩm. Phần mềm này cho phép cài đặt dễ dàng, sử dụng miễn phí, tương thích với mọi hệ điều hành máy tính và nhận dữ liệu đầu vào chỉ một lần duy nhất, sau đó thực hiện xử lý và báo cáo theo yêu cầu. Phần mềm tích hợp đầy đủ tính năng biên tập dữ liệu bản đồ, dữ liệu thông tin môi trường của các đối tượng, truy suất, tìm kiếm dữ liệu, lập báo cáo, in ấn bản đồ hiện trạng môi trường; có thể kết nối, nhập dữ liệu từ các dạng file thông tin địa lý hoặc các trường thông tin dưới dạng file excell. Phần mềm có chức năng thu thập, quản lý thông tin theo ý muốn; chuẩn hóa, biểu thị dữ liệu không gian từ thế giới thực phục vụ mục đích khác nhau trong đời sống; cập nhật, quản lý, phân tích, thể hiện đầy đủ dữ liệu địa lý của các đối tượng.
Từ dữ liệu thu thập bằng nền ảnh bản đồ địa hình Quân khu 5 kết hợp với dữ liệu bản đồ có dạng hệ tọa độ khác nhau, tác giả sử dụng các công cụ chỉnh sửa, biên tập, tạo mới dữ liệu dưới dạng shapefile để tích hợp thành bản đồ đồng nhất có nhiều lớp dữ liệu. Trên cơ sở bản đồ đã biên tập, người sử dụng có thể tiếp tục biên tập dữ liệu ứng với các lớp dữ liệu, xây dựng các trường thông tin để tạo nguồn cơ sở dữ liệu.
Người dùng có thể xem được những thông tin khác đã liên kết như hình ảnh (thực địa), bản vẽ và các file dữ liệu khác (pdf, word…) bằng công cụ Hyperlink. Bên cạnh đó, công cụ truy vấn (theo thuộc tính hoặc theo không gian) giúp người dùng tìm kiếm các đối tượng thỏa mãn điều kiện khác nhau bằng một hay nhiều câu lệnh kết hợp. Hệ thống lớp cơ sở dữ liệu được tích hợp chặt chẽ với nhau, độ chính xác cao giúp người quản lý môi trường chủ động nắm chắc các thông tin, giảm tối đa thời gian tìm kiếm.
Sáng kiến hiện đang được ứng dụng tại Phòng Khoa học quân sự (Bộ Tham mưu, Quân khu 5), phục vụ các viện, trung tâm nghiên cứu, cá nhân khi cần tìm kiếm thông tin về hiện trạng môi trường, từ đó, tham mưu, đề xuất các nhiệm vụ bảo vệ môi trường cho các cơ quan, đơn vị bị ô nhiễm môi trường. Ngoài ra, sáng kiến còn phục vụ cho công tác đánh giá tác động môi trường của các dự án, công trình Quân đội, quản lý hồ sơ môi trường đơn vị. Sáng kiến đoạt giải Nhì Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội lần thứ 23.
TÚ ANH