Biện pháp bảo đảm, quản lý, sử dụng nước sạch trong sinh hoạt ở Quân khu 5

Với quyết tâm vượt khó, các đơn vị của Quân khu 5 (QK) thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp trong công tác bảo đảm, quản lý, từng bước khắc phục tình trạng thiếu nước sạch, nhất là trong những đợt nắng nóng, khô hạn cao điểm.

Quân khu 5 gồm 07 tỉnh (thành phố) thuộc duyên hải miền Trung và 04 tỉnh Tây Nguyên. Đây là địa bàn có địa hình cao, dốc, phức tạp, thời tiết, khí hậu khắc nghiệt, thường xảy ra thiên tai, hạn hán. Vào mùa khô, trời nắng nóng, nhiệt độ thường tăng cao trên 400C, gây khô hạn kéo dài, nguồn nước trên các sông, hồ cạn kiệt. Đặc biệt, một số đơn vị đóng quân trên địa hình đồi núi cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, trên đảo... nguồn nước ngọt rất khan hiếm. Có thời điểm, một số đơn vị phải sử dụng xe chuyên dụng chở nước ngọt từ xa về hoặc lắp đặt hệ thống đường ống dẫn nước từ sông, suối về bể lọc bằng phương pháp truyền thống (cát, sỏi, than) mới có nước sạch bảo đảm ăn uống, sinh hoạt, tăng gia sản xuất. Tuy nhiên vào mùa mưa, một số khu vực bị ngập úng, lũ lụt trên diện rộng làm cho nguồn nước sạch bị ô nhiễm. Vì vậy, việc bảo đảm nước sạch luôn là mục tiêu, nhiệm vụ cấp thiết của lãnh đạo, chỉ huy các cấp và ngành Doanh trại QK.

Để đáp ứng nhu cầu nước sạch phục vụ bộ đội, những năm qua, Bộ Tư lệnh QK đều bố trí nguồn ngân sách nhất định để xây dựng các công trình cung cấp nước sạch. Bộ Tư lệnh QK giao cho Cục Hậu cần, trực tiếp là Phòng Doanh trại nghiên cứu, đề xuất các phương án đầu tư xây dựng hệ thống công trình cung cấp nước sạch, đảm bảo ổn định, lâu dài. Trên cơ sở quy hoạch tổng thể mặt bằng doanh trại được phê duyệt, Phòng Doanh trại và các đơn vị xác định cụ thể vị trí xây dựng công trình cung cấp nước sạch phù hợp, không làm ảnh hưởng đến quy hoạch chung và tránh lãng phí. Phòng Doanh trại tham mưu, đề xuất và được Bộ Tư lệnh QK nhất trí triển khai các dự án đầu tư xây dựng công trình nước sạch theo hướng cơ bản, ổn định, bền vững, có trọng tâm, trọng điểm, giải quyết dứt điểm từng đơn vị. Trong đó, ưu tiên đầu tư cho những đơn vị có quân số đông, đơn vị đóng quân trên đảo, hoặc đặc biệt khó khăn về nguồn nước sạch. Cùng với nguồn ngân sách trên cấp, QK từng bước hỗ trợ thêm kinh phí mua sắm, thay thế thiết bị, dụng cụ mới cho các đơn vị chưa được đầu tư xây dựng cơ bản công trình cấp nước sạch.

Trên cơ sở phương án được QK phê duyệt, Phòng Doanh trại chủ động đề xuất điều chỉnh kế hoạch bảo đảm ngân sách hằng năm, ưu tiên cho các dự án xây dựng công trình nước sạch sát với điều kiện thực tế từng đơn vị. Phân công cán bộ trực tiếp bám nắm, giúp đỡ đơn vị khắc phục khó khăn trong quá trình triển khai dự án, đảm bảo công trình hoàn thành có độ bền vững cao, sử dụng hiệu quả, hạn chế yếu tố bất lợi do tác động của khí tượng, thủy văn. Các đơn vị chủ động cân đối kinh phí và trích một phần quỹ vốn để củng cố, xây dựng mới giếng khoan, bể lọc, bể chứa nước sạch. Với phương châm trên dưới cùng làm, kết hợp với huy động nhiều nguồn vốn khác nhau, những năm qua, QK đã đầu tư xây dựng 45 dự án, công trình cung cấp nước sạch tại các đơn vị, với tổng mức đầu tư trên 189 tỷ đồng. Riêng đối với các đơn vị đóng quân trên đảo gần bờ, như: đảo Cù Lao Chàm (tỉnh Quảng Nam), đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi), đảo Cù Lao Xanh (tỉnh Bình Định), một số đơn vị đóng quân trên địa bàn  phía Nam QK (tỉnh Phú Yên, Ninh Thuận) và Tây Nguyên được đầu tư xây dựng bể nước dự trữ nước mưa có dung tích hơn 1.500 m3 để phục vụ bộ đội trong mùa khô.

Cùng với việc đầu tư cho đơn vị quân đội, QK triển khai xây dựng nhiều công trình nước sạch (bể chứa nước mưa, giếng khoan, giếng khơi cùng với hệ thống trạm lọc, xử lý) bảo đảm cho Nhân dân vùng dự án của khu kinh tế - quốc phòng trên địa bàn. Nước dùng cho sinh hoạt, ăn uống của bộ đội và Nhân dân được lấy mẫu xét nghiệm định kỳ theo quy định đảm bảo QCVN 02:2009/BYT và QCVN 01-1: 2018/BYT của Bộ Y tế. Với tổng mức kinh phí theo dự án hàng trăm tỷ đồng, kết hợp một phần kinh phí đảm thường xuyên, đến nay, 100% đơn vị quân đội và Nhân dân trong các vùng dự án kinh tế - quốc phòng được bảo đảm nước sạch phục vụ sinh hoạt.

Song song với việc đầu tư xây dựng công trình nước sạch, QK chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị khai thác triệt để các dự án cung cấp nước dân sinh và hệ thống công trình cấp nước của đơn vị hiện có. Các đơn vị tận dụng giếng khơi, giếng khoan, lấy nước từ sông, suối về bể lọc hoặc sử dụng xe chở nước sạch từ xa để bảo đảm cho bộ đội trong đợt khô hạn cao điểm. Thường xuyên củng cố, sửa chữa, cải tạo, nâng cấp công trình cung cấp nước, kịp thời phát hiện, khắc phục sự cố rò rỉ làm thất thoát, tiêu hao nước sạch. Cùng với nguồn kinh phí trên cấp, các đơn vị tranh thủ sự ủng hộ của địa phương, huy động từ nhiều nguồn lực khác nhau để mua sắm máy bơm công suất lớn, nâng cấp hệ thống giếng, bể, đường ống cung cấp nước ngọt. Đồng thời đầu tư xây dựng bể thu gom nước thải trong sinh hoạt để phục vụ tăng gia sản xuất. Những năm gần đây, QK được trang bị, đưa vào sử dụng một số xe lọc nước chuyên dụng cơ động đã giải quyết cơ bản việc thiếu nước cục bộ tại một số đơn vị và hỗ trợ Nhân dân trong thời điểm hạn hán cao điểm. Ngoài ra, QK còn đầu tư kinh phí mua sắm các loại máy bơm cao áp; củng cố và thay mới hệ thống đường ống dẫn nước cho các đơn vị thuộc khối sư đoàn, lữ đoàn... góp phần giải quyết cơ bản tình trạng thiếu nước sạch trong mùa nắng nóng.

Trước thực trạng nguồn nước ngọt ngày càng khan hiếm, việc bảo đảm nước sạch trở nên cấp thiết, cấp ủy, chỉ huy và cơ quan hậu cần các cấp đặc biệt coi trọng công tác quản lý, tuyên truyền, giáo dục bộ đội ý thức sử dụng tiết kiệm. Các đơn vị thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp quản lý tiêu chuẩn nước sạch, như: Quy định định mức tiêu thụ nước sạch cho từng đơn vị. Tăng cường biện pháp kiểm tra các đơn vị đang sử dụng nguồn nước sạch quốc doanh không để thâm hụt kinh phí hằng năm. Những đơn vị chưa được dùng nước sạch quốc doanh tận dụng tối đa các nguồn nước từ giếng khoan, giếng khơi, bể lọc và nước mưa dự trữ để bảo đảm cho sinh hoạt. Cùng với đó, toàn QK thực hiện tốt phong trào “Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí” trong sử dụng nước sạch. Từ phong trào trên, các đơn vị có nhiều sáng kiến hay trong việc tạo nguồn và sử dụng tiết kiệm nước để các đơn vị tham quan, học tập. Đến nay, cơ bản các đơn vị đều có các bể chứa nước đã qua sử dụng để tưới cây và tăng gia sản xuất, góp phần tiết kiệm nguồn nước sạch.

Cùng với việc bảo đảm, quản lý nước sạch, QK còn chủ động xây dựng các công trình cung cấp nước nóng phục vụ bộ đội tắm trong mùa Đông (đối với các đơn vị đóng quân trên địa bàn Tây Nguyên). Trên cơ sở hệ thống công trình vệ sinh có sẵn, bằng nguồn kinh phí tự cân đối và phát huy nội lực, các đơn vị đầu tư hàng tỷ đồng xây dựng hệ thống tắm nước nóng được tận dụng từ nguồn nhiệt dư thừa của hệ thống bếp lò hơi cơ khí. Đến nay, 100% đầu mối đơn vị đóng quân trên địa bàn Tây Nguyên được bảo đảm đủ nước nóng phục vụ bộ đội tắm mùa Đông.

Với tinh thần quyết tâm vượt khó và thực hiện đồng bộ các biện pháp, đến nay, QK 5 đã từng bước giải quyết dứt điểm đơn vị thiếu nước ngọt phục vụ sinh hoạt của bộ đội. Thời gian tới, QK tiếp tục ưu tiên đầu tư xây dựng công trình cung cấp, chứa trữ nước ngọt đảm bảo tính ổn định, bền vững, bảo đảm đủ nước sạch phục vụ bộ đội và sẵn sàng hỗ trợ Nhân dân trong mùa nắng nóng.

Trung tá NGUYỄN TRUNG HIẾU Trưởng phòng Doanh trại, Cục Hậu cần, Quân khu 5