Quán triệt chủ trương của Đảng, chính sách, luật pháp của Nhà nước về xây dựng và BVTQ trong tình hình mới, tiến hành xây dựng và huy động TLQP cho BĐHC trong chiến tranh BVTQ, cần thực hiện tốt một số yêu cầu:

Quán triệt, thực hiện nghiêm chủ trương, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, chủ trì, phối hợp trong xây dựng và huy động.

Đây là yêu cầu cơ bản, định hướng xây dựng và huy động TLQP cho BĐHC, yêu cầu có tính nguyên tắc xác định cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, phối hợp, hiệp đồng tổ chức thực hiện trong xây dựng và huy động TLQP cho BĐHC trong chiến tranh BVTQ.

Thực hiện Chiến lược BVTQ trong tình hình mới, Đảng đã ban hành các nghị quyết về quốc phòng, quân sự, bảo vệ biên giới Quốc gia, đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng đến năm 2030 và những năm tiếp theo, phương hướng phát  triển kinh tế, xã hội (KT, XH) và bảo đảm quốc phòng, an ninh (QP, AN) các vùng trọng điểm… Nhà nước ban hành hệ thống văn bản pháp quy, như: Pháp lệnh về động viên công nghiệp, Pháp lệnh dự trữ quốc gia, Luật Quốc phòng, Luật Lực lượng dự bị động viên…. quy định, chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức xây dựng TLQP trong thời bình, sẵn sàng huy động bảo đảm khi có tình huống, chiến tranh.

Những chủ trương, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước quy định về xây dựng, huy động tiềm lực cho chiến tranh BVTQ, đồng thời cũng là những chủ trương, định hướng, quy định, chỉ đạo xây dựng và huy động TLQP cho BĐHC khi có tình huống, chiến tranh, đòi hỏi phải được quán triệt sâu sắc, tổ chức thực hiện nghiêm túc. Chỉ có quán triệt sâu sắc chủ trương, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng và huy động mới phát huy được sức mạnh tổng hợp, giúp tổ chức và triển khai thực hiện đúng chủ trương, quan điểm về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân, hậu cần toàn dân; đảm bảo thực hiện các chính sách, luật pháp của Nhà nước hiệu quả, sát với nhiệm vụ, đặc điểm, điều kiện, khả năng từng cấp, ngành, lực lượng, tổ chức…

Xây  dựng  và  huy  động  TLQP cho BĐHC, bộ phận hợp thành xây dựng tiềm lực đất nước cho chiến tranh, quá trình xây dựng cũng như tổ chức huy động, bảo đảm, phải tuân thủ cơ chế, nguyên tắc, pháp luật. Theo đó, xây dựng và huy động TLQP cho BĐHC đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là Quân ủy Trung ương; quản lý, điều hành thống nhất của Nhà nước, ở từng cấp là tổ chức đảng, người đứng đầu; chỉ đạo ngành, chuyên ngành theo chức năng, phân cấp… đòi hỏi mọi cấp, ngành, lực lượng, tổ chức trong quá trình tiến hành phải quán triệt, thực hiện nghiêm. Xây dựng và huy động TLQP cho BĐHC tiến hành trên tất cả các ngành, lĩnh vực; mỗi ngành, lĩnh vực do lực lượng, tổ chức nhất định chủ trì và sự phối hợp, tham gia của lực lượng, tổ chức liên quan… để đạt hiệu quả tốt cả trong xây dựng và huy động, cần có sự hiệp đồng, phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng, tổ chức chủ trì với các lực lượng, tổ chức liên quan và đông đảo quần chúng Nhân dân.

Thực hiện yêu cầu trên, cần tiếp tục làm tốt công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật, cơ chế, chính sách về xây dựng tiềm lực đất nước, TLQP cho các nhiệm vụ; tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho các đối tượng có nhận thức sâu sắc, đầy đủ và chấp hành nghiêm pháp luật; xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp có đủ năng lực để tham mưu với cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu cơ quan, đơn vị về xây dựng và huy động TLQP cho BĐHC theo đúng quy định pháp luật; phát huy vai trò của cấp ủy đảng, chính quyền, tổ chức chỉ huy và các cơ quan chức năng; thực hiện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành pháp luật về xây dựng và huy động TLQP bảo đảm cho các nhiệm vụ, trong đó có BĐHC chiến tranh BVTQ.

Xây dựng toàn diện, cân đối, phát huy tiềm  năng, thế mạnh của các ngành, lĩnh vực, địa phương, tạo tiềm lực ngày càng vững chắc

Đây là yêu cầu quan trọng, chỉ đạo cách thức tiến hành xây dựng TLQP cho BĐHC trong chiến tranh BVTQ, phải toàn diện, trên tất cả các ngành, lĩnh vực; đồng thời phải xây dựng cân đối, phù hợp ở tất cả các ngành, lĩnh vực, địa phương để tạo tiềm lực ngày càng vững chắc.

Tiềm lực quốc phòng là khả năng về nhân lực, vật lực, tài chính, tinh thần ở trong nước và ngoài nước có thể huy động để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng. Trong tính tổng thể đó, TLQP cho BĐHC nằm chính trong các lĩnh vực chính trị, tinh thần, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học và công nghệ, quân sự, an ninh và đối ngoại của đất nước, từng bộ, ngành, địa phương. Xây dựng, phát triển toàn diện các ngành, lĩnh vực kinh tế, xã hội, phát huy tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương, vùng, miền, sẽ tạo TLQP mạnh, cơ sở vững chắc cho huy động đáp ứng yêu cầu các nhiệm vụ, trong đó có BĐHC trong chiến tranh BVTQ. Do đó, phải xây dựng toàn diện, đảm bảo cân đối, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các chủ thể.

Nghị quyết số 28 của Ban chấp hành Trung ương (Khóa XI) về Chiến lược BVTQ trong tình hình mới, chỉ rõ “Chuẩn bị chu đáo các phương án động viên nhân tài, vật lực cho nhiệm vụ QP, AN khi cần thiết”. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh “Kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa kinh tế, văn hóa, xã hội và đối ngoại với QP, AN và QP, AN với kinh tế, văn hóa, xã hội và đối ngoại”. Vì vậy, huy động quốc phòng, TLQP, cần đảm bảo sự cân đối nguồn lực phát triển KT, XH với tăng cường TLQP.

Trước diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và khu vực, sự chống phá của các thế lực thù địch, phản động; quá trình xây dựng tiềm lực đất  nước,  xây  dựng TLQP  cho BVTQ, trong đó có BĐHC, nhận thức của một số cán bộ ở bộ, ngành, địa phương và Nhân dân chưa thật đầy đủ, sâu sắc; kết hợp phát triển KT, XH với xây dựng TLQP trên một số lĩnh vực, địa bàn chưa toàn diện, chưa đảm bảo sự cân đối, chưa phát huy hết được tiềm năng,  thế  mạnh… Tổ chức huy động, đảm bảo động viên quốc phòng có mặt chưa đáp ứng yêu cầu... Điều đó đặt ra phải xây dựng toàn diện, cân đối ở các ngành, lĩnh vực địa phương, phát huy tốt tiềm năng thế mạnh trong quá trình xây dựng

Trước hết, kết hợp chặt chẽ, đảm bảo sự cân đối trong xây dựng, thẩm định các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, dự án phát triển KT, XH của bộ, ngành, địa phương; trong các ngành, lĩnh vực chủ yếu của nền kinh tế; trong phát triển vùng, lãnh thổ, nhằm phát huy  tốt  nhất  các lợi thế đặc thù của mỗi vùng, địa phương, tăng cường tính liên kết nội vùng và liên vùng; khai thác tốt hơn thế mạnh của các vùng về kết cấu hạ tầng, điều kiện tự nhiên, vị trí địa chính trị, nguồn nhân lực... Kết hợp phát triển KT, XH với xây dựng TLQP ở từng vùng lãnh thổ của cả nước cũng như trên mỗi khu vực, ở từng địa phương, phải đảm bảo phát triển tổng thể, liên kết chặt chẽ giữa các thành phần, cơ sở KT, XH với các thành phần LLHC quân sự, thành một thể thống nhất, chi viện, hỗ trợ nhau trong xây dựng và huy động, bảo đảm.

Kết hợp xây dựng nguồn nhân lực huy động cho hậu cần trong xây dựng, phát triển nguồn nhân lực các ngành, lĩnh vực KT, XH, chú trọng xây dựng chất lượng nguồn nhân lực cả về chính trị, tư tưởng, năng lực chuyên môn; xây dựng cả về cơ cấu tổ chức chuyên ngành (các chuyên ngành bảo đảm), cả về tổ chức, biên chế (cơ quan, đơn vị), đảm bảo cân đối, đồng bộ trong các ngành, lĩnh vực KT, XH, để sẵn sàng động viên, huy động theo yêu cầu, nhiệm vụ.

Để thực hiện tốt yêu cầu, các cơ quan chiến lược Nhà nước, Bộ Quốc phòng, bộ, ngành liên quan phát huy vai trò tham mưu với Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng về chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, hướng dẫn triển khai kết hợp phát triển KT, XH gắn với xây dựng TLQP, trên cơ sở quy hoạch, kế hoạch kết hợp quốc phòng với KT, XH và KT, XH với quốc phòng để chuẩn bị TLQP; từng bước triển khai đầu tư, tổ chức thực hiện kế hoạch theo lộ trình thống nhất, phù hợp với điều kiện, khả  năng của từng bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức. Phát huy vai trò của cơ quan thẩm quyền của Nhà nước, Bộ Quốc phòng trong thẩm định các chương trình, dự án phát triển KT, XH liên quan đến xây dựng TLQP cho các nhiệm vụ, trong đó có BĐHC.

Cơ quan hậu cần, thực hiện chức năng hậu cần các cấp, các lực lượng (tổ chức) làm tốt tham mưu với cấp ủy đảng, tổ chức chỉ huy, người đứng đầu trong kết hợp quy hoạch, kế hoạch xây dựng, phát triển KT, XH với xây dựng TLQP, tạo tiềm lực hậu cần. Chủ động nắm vững nhu cầu về mở rộng, phát triển LLHC cho thực hiện các nhiệm vụ, xây dựng kế hoạch, phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng (tổ chức), xây dựng, tạo nguồn nhân lực, vật lực, tài chính, sẵn sàng động viên, huy động khi có yêu cầu. Thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ theo quy định trong tham gia, thẩm định các quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự  án… kết hợp quốc phòng với KT, XH và KT, XH với quốc phòng, xây dựng tiềm lực hậu cần, trên tất cả các lĩnh vực, vùng, miền, địa phương, đảm bảo xây dựng đầy đủ, cân đối các nguồn lực, đáp ứng tốt yêu cầu BĐHC khi có tình huống, chiến tranh.

Chủ động tổ chức chuẩn bị chu đáo, toàn diện; huy động kịp thời, nhanh chóng, hiệu quả

Đây là yêu cầu quan trọng, không chỉ đặt yêu cầu, mà còn chỉ đạo hành động để đạt mục tiêu xây dựng và huy động TLQP cho BĐHC.

Chiến tranh BVTQ (nếu xảy ra), sẽ là cuộc chiến tranh nhân dân phát triển cao, tiến hành chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện; phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, huy động toàn dân tham gia, lấy LLVT nhân dân làm nòng cốt, đấu tranh toàn diện trên các mặt trận, trong đó đấu tranh vũ trang, đánh thắng địch trên chiến trường là chủ yếu; hoạt động tác chiến mang tính tổng hợp cao, tác chiến có thể diễn ra trên nhiều môi trường; trên  một, một số chiến trường hoặc toàn bộ đất nước… trong điều kiện chiến tranh hiện đại, địch ưu thế nhiều mặt… thương vong, tổn thất lớn có thể xảy ra, khối lượng trang bị kỹ thuật, vật chất tiêu thụ lớn, nhiều thành phần, lực lượng tham gia bảo đảm cho tác chiến… Vì vậy, chủ động chuẩn bị tiềm lực mọi mặt ngay từ thời bình để sẵn sàng huy động, khai thác, bảo đảm cho tác chiến khi xảy ra chiến tranh có ý nghĩa quan trọng, cần được tiến hành tốt ở tất cả các cấp, ngành, lực lượng, từ Trung ương đến địa phương, cả trong và ngoài Quân đội…

Bản chất của xây dựng TLQP để huy động cho BĐHC là tạo ra khả năng hậu cần có sẵn để huy động bảo đảm kịp thời cho tác chiến. Khả năng đó không chỉ đáp ứng yêu cầu trước mắt, từng thời điểm mà phải liên tục,  dài  ngày,  trong suốt  quá trình chiến tranh; không chỉ huy động cung cấp sức người, sức của mà còn cả chính trị - tinh thần, ý chí, quyết tâm bảo đảm cho tác chiến thắng lợi. Để có và duy trì khả năng đó, đòi hỏi phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi mặt.

Như đề cập ở trên, huy động TLQP cho BĐHC trong chiến tranh, gồm: Nhân lực (con người) của các bộ, ngành Trung ương, các địa phương, các tổ chức KT, XH, doanh nghiệp, nhà máy, xí nghiệp… có thể huy động để tổ chức BĐHC cho tác chiến; quần chúng nhân dân và các tổ chức khác tự nguyện tham gia và được huy động thực hiện công tác hậu cần... Trang bị kỹ thuật, cơ sở, vật chất, tài chính trong nền KT, XH, tổ chức, doanh nghiệp, công dân Việt Nam được huy động cho nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, chiến tranh. Khả năng huy động TLQP cho BĐHC, tác động trực tiếp đến kết quả BĐHC cho tác chiến, nên phải được xây dựng, chuẩn bị toàn diện, chu đáo mọi mặt từ thời bình, sẵn sàng huy động khi có tình huống, chiến tranh.

Huy động TLQP cho BĐHC trong chiến tranh BVTQ thường diễn ra ở trạng thái khẩn cấp về quốc phòng, chuyển đất nước  sang thời chiến, thời gian hạn chế, tình hình mọi mặt đất nước, các địa bàn, địa phương rất phức tạp. Đòi hỏi huy động TLQP phải nhanh chóng, kịp thời, đầy đủ, đúng kế hoạch, cần có phương thức, biện pháp huy động phù hợp đạt hiệu quả thiết thực. Có thể có nhiều phương thức, biện pháp huy động, song cần vận dụng phù hợp với tình hình thực tế nhằm đạt hiệu quả cao, đặt ra phải nghiên cứu kỹ yêu cầu huy động, tình hình thực tế, dự kiến các tình huống, xác định phương pháp huy động thích hợp, tổ chức triển khai chặt chẽ để huy động đạt kết quả tốt nhất.

Thực hiện yêu cầu, các bộ, ngành Trung ương, địa phương, lực lượng, tổ chức, căn cứ tình  hình,  nhiệm vụ, khả năng, chỉ tiêu được giao về xây dựng TLQP cho các nhiệm vụ, trong đó có BĐHC khi xảy ra chiến tranh, chủ động kế hoạch, tổ chức xây dựng. Đồng thời nắm chắc tình hình, nhiệm vụ, khả năng, thực lực, xây dựng kế hoạch, chuẩn bị nguồn lực động viên và các điều kiện cho động viên quốc phòng; định kỳ điều chỉnh, bổ sung kế hoạch; tham mưu, đề xuất hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về huy động nguồn lực cho các nhiệm vụ, trong đó có BĐHC chiến tranh BVTQ; thường xuyên luyện tập nâng cao khả năng sẵn sàng động viên, tổ chức động viên nhanh chóng, bàn giao kịp thời cho các lực lượng, đơn vị tiếp nhận.

Theo chức năng, nhiệm vụ, hậu cần các cấp, các lực lượng làm tốt tham mưu với cấp ủy đảng, tổ chức chỉ huy, người đứng đầu, trong huy động TLQP đáp ứng yêu cầu BĐHC khi có tình huống, chiến tranh; phát huy tốt vai trò nòng cốt (chủ trì), phối hợp, tham gia trong từng nội dung xây dựng, tổ chức chặt chẽ, huy động kịp thời, nhanh chóng, hiệu quả.  Chú trọng  chuẩn  bị tốt các mặt bảo đảm, dự kiến các tình huống có thể xảy ra trong quá trình huy động, xử trí linh hoạt, kịp thời.

Xây dựng và huy động TLQP cho BĐHC trong chiến tranh BVTQ có ý nghĩa quan trọng, nhằm chủ động chuẩn bị khả năng về hậu cần, sẵn sàng huy động, bảo đảm khi có tình huống, chiến tranh. Trong điều kiện mới, xây dựng TLQP nói chung, xây dựng TLQP cho BĐHC trong chiến tranh BVTQ nói riêng, đặt ra những yêu cầu mới, ngày càng cao, đòi hỏi phải được quán triệt, tổ chức thực hiện chặt chẽ, góp phần nâng cao hiệu quả xây dựng, sẵn sàng huy động đáp ứng yêu cầu BĐHC cho mọi tình huống, chiến tranh.

Đại tá NGUYỄN ĐÌNH LÂM, Phòng Khoa học quân sự TCHC