Cùng với đó, Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu và văn bản hướng dẫn thực hiện các Luật được chỉnh sửa, bổ sung sát với điều kiện thực tế, giúp cho công tác đầu tư XDCB thuận lợi hơn. Tuy nhiên, một số đơn vị thuộc Quân khu 1 đóng quân trên địa bàn vùng sâu, vùng xa, kinh tế - xã hội chậm phát triển, nên việc huy động nguồn ngân sách địa phương (NSĐP) còn hạn chế; đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, kéo dài; sự biến động giá cả xăng dầu, vật tư, nguyên vật liệu xây dựng đã ảnh hưởng lớn đến công tác đầu tư, triển khai các dự án (DA)… Trước thực trạng trên, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh (BTL) Quân khu đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan, đơn vị triển khai đồng bộ các biện pháp, thực hiện tốt công tác đầu tư XDCB giai đoạn 2021 - 2023, đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng đời sống bộ đội. Nổi bật là:
Công tác lập và quản lý quy hoạch doanh trại tại các đơn vị được thực hiện chặt chẽ hơn, đúng quy định. Hiện nay, Quân khu đã phê duyệt xong quy hoạch tổng mặt bằng của 278/312 cơ sở doanh trại cấp tiểu đoàn và tương đương trở lên. Với sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Đảng ủy, chỉ huy các cấp, nhiều đơn vị đã huy động hiệu quả kinh phí từ nhiều nguồn ngân sách khác nhau và đóng góp của cán bộ, chiến sĩ, góp phần củng cố, xây dựng doanh trại ngày càng khang trang, sạch, đẹp. Tiêu biểu là, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bắc Giang huy động từ NSĐP đầu tư XDCB 09 DA với giá trị tổng mức đầu tư (TMĐT) trên 320 tỷ đồng. Quân khu được BQP phê duyệt chủ trương đầu tư 272 DA (BQP phê duyệt 38 DA, ủy quyền cho Tư lệnh Quân khu phê duyệt 234 DA) với TMĐT trên 4.874 tỷ đồng. Trong đó, 67 DA công trình phổ thông; 123 DA công trình trường bắn, thao trường huấn luyện; 06 DA công trình nước sạch sinh hoạt; 18 DA công trình nhà che vũ khí trang bị kỹ thuật; công trình văn hóa 06 DA; 01 DA công trình an điều dưỡng; 33 DA công trình tăng gia sản xuất; 06 DA nguồn điều tiết lợi nhuận sau thuế; 12 DA công trình sử dụng ngân sách nhà nước… Công tác chuẩn bị và triển khai thực hiện đầu tư đảm bảo đồng bộ, chặt chẽ, đúng trình tự, thủ tục. Trong giai đoạn 2021 - 2023, toàn Quân khu nghiệm thu hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng 123 DA. Các DA trên đều đáp ứng yêu cầu công năng, hiệu quả, giúp đơn vị từng bước giải quyết khó khăn về nhà ở, kho tàng. Cơ sở doanh trại đơn vị ngày càng khang trang, chính quy, xanh, sạch, đẹp, nâng cao chất lượng môi trường sinh hoạt, làm việc của bộ đội, góp phần quan trọng vào hoàn thành nhiệm vụ quân sự, quốc phòng của Quân khu.
Bên cạnh kết quả đạt được, công tác đầu tư XDCB của Quân khu còn có một số hạn chế, đó là: Công tác lập và quản lý quy hoạch tổng mặt bằng doanh trại ở một số đơn vị chưa tận dụng tối đa hiện trạng tự nhiên; việc huy động nguồn lực đầu tư từ NSĐP hạn chế… Nguyên nhân những hạn chế trên ngoài yếu tố khách quan, còn yếu tố chủ quan là: Một số cấp ủy, chỉ huy đơn vị chưa thực sự quan tâm đúng mức đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo về công tác đầu tư XDCB; trình độ, năng lực của cán bộ chuyên môn, ban quản lý DA một số đơn vị hạn chế…
Từ kết quả đạt được trong công tác đầu tư XDCB của Quân khu giai đoạn 2021 - 2023, chúng tôi rút ra một số kinh nghiệm sau:
Một là, Đảng ủy, BTL Quân khu và cấp ủy, chỉ huy các cấp thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát công tác đầu tư XDCB.Theo đó, Đảng ủy Quân khu ban hành Quy chế lãnh đạo công tác đầu tư XDCB và chỉ đạo các cơ quan, đơn vị ban hành quy chế lãnh đạo của đơn vị theo đúng quy định của Quân ủy Trung ương; thường xuyên kiểm tra việc thực hiện quy chế của các cơ quan, đơn vị. Thực hiện công khai, minh bạch chủ trương, nội dung đầu tư, các DA đều được thông qua Thường vụ Đảng ủy Quân khu trước khi trình BQP phê duyệt. Quân khu thành lập Ban Quản lý DA đầu tư (Ban QLDA), phân công đồng chí Phó Tư lệnh Quân khu làm Trưởng ban. Tư lệnh Quân khu chỉ đạo cơ quan chức năng rà soát tính chất, quy mô, TMĐT của từng DA, công trình đầu tư XDCB giai đoạn 2021 - 2025 và xem xét kỹ năng lực của các cơ quan, đơn vị rồi mới giao làm chủ đầu tư thực hiện DA theo đúng quy định của Nhà nước và BQP.
Hai là, phát huy vai trò của các cơ quan thường trực về quản lý đầu tư xây dựng trong triển khai thực hiện công tác đầu tư XDCB. Cục Hậu cần và Phòng Tài chính chủ động nghiên cứu, tham mưu ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, cụ thể hóa các quy định của Nhà nước và BQP về quản lý đầu tư XDCB, đảm bảo thực hiện đồng bộ, thống nhất. Tham mưu với Đảng ủy, Thủ trưởng BTL Quân khu về quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác đầu tư XDCB. Tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát chất lượng thi công các DA đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu quả đầu tư. Phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư, Ban QLDA trong quá trình triển khai, kịp thời phát hiện các bất cập để đề xuất điều chỉnh cho phù hợp.
Ba là, thực hiện nghiêm quy trình lập và quản lý quy hoạch theo Chỉ thị số 117/CT-BQP ngày 02/8/2017 của BQP; Hướng dẫn số 2082/HD-DT ngày 1-11-2016 của Cục Doanh trại. Tất cả các DA khi triển khai thực hiện đều phải được Tư lệnh Quân khu phê duyệt quy hoạch tổng mặt bằng doanh trại; khi có thay đổi về quy hoạch, các cơ quan, đơn vị lập quy hoạch điều chỉnh trình Tư lệnh Quân khu phê duyệt kịp thời. Phát huy tính tích cực, chủ động của các đơn vị trong khai thác, huy động mọi nguồn lực hợp pháp cho đầu tư XDCB. Đối với các DA có sử dụng nguồn vốn NSĐP, Quân khu chỉ phê duyệt DA đầu tư khi có văn bản của Hội đồng nhân dân hoặc Ủy ban nhân dân về chủ trương bảo đảm nguồn vốn NSĐP cho DA theo đúng quy định của Luật Đầu tư công.
Bốn là, quá trình chuẩn bị đầu tư, các cơ quan chức năng của Quân khu chủ động khảo sát, lập nhu cầu. Ngay sau khi có Quyết định phê duyệt kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025, Quân khu chỉ đạo các đơn vị rà soát, xác định rõ sự cần thiết, nội dung, quy mô đầu tư. Do đó, công tác lập, trình BQP phê duyệt chủ trương đầu tư, trình duyệt DA được triển khai đồng bộ, chặt chẽ, kịp thời, sát với thực tế đơn vị, đảm bảo đúng quy định về đầu tư theo Luật Đầu tư công; điều chỉnh, bổ sung kịp thời về quy mô, sát với nhu cầu sử dụng và yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể của từng cơ quan, đơn vị, phát huy tối đa công năng sử dụng và hiệu quả đầu tư.
Năm là, quá trình triển khai thực hiện đầu tư, các cơ quan chức năng của Quân khu thường xuyên bám nắm, kịp thời xin ý kiến chỉ đạo các cơ quan chức năng của BQP và các cơ quan liên quan. Bám sát quy định của Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng và các văn bản hướng dẫn của BQP, tiến hành lập, thẩm định, trình phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công - tổng dự toán theo đúng thẩm quyền, chặt chẽ, đúng trình tự, thủ tục. Phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị và địa phương trong quá trình khảo sát, đánh giá tác động môi trường và tổ chức thẩm định các DA thuộc công trình trường bắn, thao trường huấn luyện, đường tuần tra biên giới... Tổ chức thực hiện chặt chẽ, đúng trình tự, thủ tục các bước lựa chọn nhà thầu, xử lý các tình huống trong đấu thầu. Đối với các gói thầu, DA thuộc danh mục “Mật” được bảo mật thông tin theo đúng quy định hiện hành.
Sáu là, quá trình tổ chức thi công, việc quản lý chất lượng công trình luôn được các chủ đầu tư, Ban QLDA, đơn vị thi công chú trọng. Các quy định về điều kiện khởi công công trình, biện pháp thi công và kiểm soát chất lượng các loại vật liệu đầu vào được thực hiện nghiêm túc. Thường xuyên chỉ đạo, triển khai công tác kiểm tra, giám sát đảm bảo chặt chẽ, đồng bộ ở tất cả các khâu. Từng DA, trong quá trình thi công được Quân khu kiểm tra 02 - 03 lần, mỗi lần kiểm tra đều có biên bản đánh giá, nhận xét để đơn vị khắc phục kịp thời; kiên quyết tạm dừng thi công khi phát hiện nguy cơ mất an toàn, chất lượng công trình kém và tổ chức phúc tra kết quả kiểm tra theo đúng quy định. Tổ chức nghiệm thu khối lượng, nghiệm thu giai đoạn, nghiệm thu hoàn thành, giải ngân kịp thời không để xảy ra hiện tượng thanh toán khi chưa đủ khối lượng, không đủ hồ sơ. Các DA ngay sau khi hoàn thành được bàn giao cho đơn vị, địa phương đưa vào khai thác, sử dụng kịp thời, phát huy hiệu quả đầu tư. Ngoài nguồn kinh phí được phân bổ hằng năm, chủ động khai thác, huy động mọi nguồn lực của địa phương, đơn vị vào cải tạo, sửa chữa hạn chế để cơ sở doanh trại xuống cấp, hư hỏng.
Phát huy những kết quả đạt được, để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dầu tư XDCB giai đoạn năm 2024 - 2025, Quân khu xác định: Tiếp tục cập nhật, quán triệt nghiêm túc, đầy đủ các văn bản hướng dẫn của Nhà nước và BQP về công tác đầu tư XDCB. Đẩy nhanh tiến độ thi công, tiến độ giải ngân vốn đầu tư các DA chuyển tiếp đảm bảo kỹ thuật, mỹ thuật, chất lượng, hiệu quả; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và quản lý chất lượng công trình theo quy định; hoàn thành công tác giải ngân vốn đầu tư theo đúng kế hoạch Tư lệnh Quân khu đã phê duyệt. Khẩn trương lập hồ sơ quyết toán DA hoàn thành; thực hiện kiểm tra công tác nghiệm thu theo quy định của BQP. Chủ động hoàn thiện sớm các thủ tục đầu tư đối với các DA mở mới. Tổ chức kiểm tra, khảo sát lập báo cáo nhu cầu kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030; đồng thời, rà soát quy hoạch tổng thể mặt bằng doanh trại tất cả các cơ quan, đơn vị nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, đảm bảo tính kế thừa, ổn định, bền vững. Chỉ đạo các đơn vị tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương huy động mọi nguồn lực cho đầu tư XDCB; tích cực, chủ động trong công tác quản lý, vận hành các công trình, bảo trì sau bàn giao đưa vào sử dụng.
Rất mong các cơ quan chức năng cấp trên tham mưu với Thủ trưởng BQP sớm ban hành các loại hình thiết kế mẫu để áp dụng thống nhất trong toàn quân; tham mưu, đề xuất, báo cáo BQP xem xét tăng ngân sách bảo quản sửa chữa, bảo trì công trình phổ thông. Đề nghị cơ quan nghiệp vụ cấp trên tiếp tục quan tâm, chỉ đạo, tạo điều kiện giúp đỡ Quân khu 1 tổ chức triển khai thực hiện tốt công tác đầu tư XDCB thời gian tới.♦
Đại tá TRẦN MINH TOẢN (Chủ nhiệm Hậu cần Quân khu 1)