Đây là việc cụ thể hóa đường lối đối ngoại “Độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, có hiệu quả; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, không ngừng nâng cao vị thế, uy tín quốc tế” của Việt Nam. Đồng thời đóng góp tích cực vào việc triển khai chủ trương của Đảng, Nhà nước và Bộ Quốc phòng (BQP) trong “tranh thủ các nguồn lực từ bên ngoài” giúp quân y Việt Nam ngày càng tiếp cận với những thành tựu y học hiện đại của thế giới, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ sức khỏe bộ đội và Nhân dân trong thời bình cũng như thời chiến.
    |
 |
| Đồng chí Thiếu tướng Nguyễn Trường Giang, Cục trưởng Cục Quân y chụp ảnh lưu niệm tại Hội nghị Những người đứng đầu Quân y ASEAN lần thứ 10 tại Thái Lan (tháng 3-2023). Ảnh: CTV |
Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quân y là một nội dung không thể tách rời của quá trình hội nhập quốc tế về quốc phòng, góp phần tăng cường hợp tác quốc tế về quốc phòng, an ninh, phục vụ các mục tiêu của đối ngoại quốc phòng. Những năm qua, ngành Quân y Việt Nam từng bước mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế với quân y của hơn 30 quốc gia trên thế giới theo nhiều hình thức đa dạng, phong phú và đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của Quân đội nhân dân Việt Nam trên trường quốc tế. Kết quả nổi bật là:
Duy trì tham gia các hoạt động đối ngoại biên giới, góp phần nâng cao tinh thần đoàn kết, tình hữu nghị, tương trợ lẫn nhau giữa nhân dân và quân đội các nước có đường biên giới chung trên bộ với ta; góp phần vào sự nghiệp xây dựng vùng biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển thịnh vượng. Điển hình là, khám, chữa bệnh, cấp phát thuốc miễn phí cho người dân khu vực biên giới Việt Nam - Trung Quốc, Việt Nam - Lào và Việt Nam - Campuchia trong nhiều năm qua.
Tháng 12-2023, ngành Quân y Việt nam tiếp tục triển khai khám, chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí, diễn tập thực địa cho Nhân dân Lào, Campuchia trong khuôn khổ Chương trình giao lưu hữu nghị quốc phòng 3 nước Việt Nam - Lào - Campuchia cấp Bộ trưởng BQP lần thứ Nhất. Các hoạt động diễn tập chung giữa quân y Quân đội Việt Nam - Lào, Việt Nam - Trung Quốc trong khuôn khổ giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới. Tiếp nhận khám, điều trị miễn phí cho lãnh đạo, cán bộ, thương binh, bệnh binh của nước bạn Lào và Campuchia. Thúc đẩy trao đổi, kết nghĩa giữa các đơn vị quân y, tổ chức đoàn chuyên gia sang giúp bạn vận hành cơ sở y tế. Hợp tác huấn luyện, đào tạo nguồn nhân lực; tổ chức các hoạt động hội nghị, hội thảo, nghiên cứu khoa học liên trường, liên viện.
Đóng góp tích cực vào các sứ mệnh nhân đạo quốc tế: Trong thảm họa động đất xảy ra tại Thổ Nhĩ Kỳ (tháng 2-2023), thực hiện chỉ đạo của BQP, trong thời gian rất ngắn, Quân y Việt Nam tổ chức Đội Quân y gồm 30 đồng chí có kinh nghiệm làm nhiệm vụ quốc tế từ Bệnh viện quân y 103, 105, 354, Bệnh viện Bỏng Quốc gia lên đường thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ tại Thổ Nhĩ Kỳ. Tinh thần khẩn trương, sẵn sàng nhận nhiệm vụ của Quân y Việt Nam được Thủ trưởng BQP biểu dương, cộng đồng quốc tế, người dân bản địa đánh giá cao, tạo hiệu ứng tuyên truyền tích cực trong và ngoài nước.
Trong đại dịch Covid-19, Quân y Việt Nam đã đóng góp tích cực vào “ngoại giao vắc-xin” qua các hoạt động: hỗ trợ nước bạn (Lào, Campuchia, Cuba) về nhân lực, vật lực và chuyên môn phòng, chống dịch; hỗ trợ xét nghiệm Covid-19 miễn phí cho các nước; tiếp nhận, quản lý và tổ chức tiêm chủng nguồn vắc-xin từ các nước hỗ trợ cho Việt Nam (qua các kênh song phương, đa phương, cơ chế COVAX và nguồn vắc-xin dôi dư từ các nước bạn bè truyền thống).
Nổi bật trong giai đoạn năm 2020 - 2022, Quân y Việt Nam thường xuyên trao đổi chuyên môn, tư vấn, giúp các nước bạn Lào, Campuchia và Cu-ba trong phòng, chống dịch theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến; hỗ trợ các nước bạn vật tư, trang thiết bị phòng, chống dịch với tổng giá trị hơn 75,2 tỷ đồng. Ngoài ra, Quân y Việt Nam còn tổ chức trao đổi kinh nghiệm phòng, chống dịch với các đối tác song phương khác (Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Nam Phi...) và trên các diễn đàn đa phương, đặc biệt là các cơ chế hợp tác ASEAN.
Từng bước triển khai hiệu quả hoạt động hợp tác với các đối tác có thế mạnh về y học và y học quân sự, như: Hoa Kỳ, Ô-xtrây-li-a, Nhật Bản, Hàn Quốc, Xinh-ga-po, Trung Quốc, Nga và một số nước trong Liên minh Châu Âu. Trên cơ sở nhu cầu, khả năng của ta và mức độ đáp ứng phù hợp của đối tác, hợp tác nâng cao năng lực về quân y được triển khai theo nhiều hình thức. Tiêu biểu như: Hợp tác nghiên cứu khoa học ba bên (Việt Nam - Ô-xtrây-li-a - Hoa Kỳ) về phòng, chống sốt rét và các bệnh truyền nhiễm (từ năm 2000); Chương trình PEPFAR về phòng, chống HIV/AIDS (Hoa Kỳ) (từ năm 2003); Chương trình hỗ trợ nâng cao năng lực về Y học dưới nước, Y học hàng không (Nhật Bản) (từ năm 2020 - 2022). Các hoạt động đáp ứng các ưu tiên của ta, góp phần hỗ trợ cán bộ Việt Nam cải thiện chuyên môn, ngoại ngữ; đảm bảo tính hài hòa trong tổng thể hợp tác quốc phòng; đảm bảo tuyệt đối về an ninh, an toàn trong quá trình triển khai.
Thúc đẩy đa phương hóa các mối quan hệ đối ngoại trong khuôn khổ các cơ chế hợp tác đã được thiết lập, gồm: Nhóm Chuyên gia ADMM+ về quân y, Trung tâm quân y ASEAN, Hội nghị những người đứng đầu quân y các nước ASEAN, Ủy ban quân y quốc tế. Trong đó, tập trung vào các cơ chế do ASEAN và Liên hợp quốc (LHQ) dẫn dắt, nhằm cụ thể hóa việc triển khai Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 8-8-2018 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030.
Quân y Việt Nam duy trì sự tham gia đầy đủ, có trách nhiệm tại các cơ chế hợp tác do ASEAN dẫn dắt trên các hình thức: hoạt động thực địa (các dự án hỗ trợ cộng đồng, diễn tập thực địa về quân y trong hoạt động cứu trợ thảm họa, bảo đảm quân y cho các hoạt động do Việt Nam chủ trì); hội nghị, hội thảo khoa học và trao đổi chuyên môn, kỹ thuật định kỳ. Hợp tác ASEAN đã và đang góp phần tạo vị thế, vai trò mới cho Việt Nam trong việc định hình, dẫn dắt một số vấn đề chung; thể hiện trách nhiệm của ta đối với các vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của khu vực, quốc tế.
Với vai trò là thành viên Ủy ban quân y quốc tế, Quân y Việt Nam tăng cường nghiên cứu, tìm hiểu thế mạnh của quân y mỗi nước để xác định nội dung hợp tác phù hợp với lợi ích, nhu cầu và khả năng của ta. Thúc đẩy hợp tác với các nước có nền y học tiên tiến, hướng tới hợp tác nâng cao năng lực cho lực lượng quân y Việt Nam.
Trong hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ, sau 5 năm tham gia, 315 cán bộ, nhân viên Bệnh viện dã chiến cấp 2 đã được triển khai tại Phái bộ gìn giữ hòa bình LHQ ở Nam Xu-đăng; hàng chục nhân viên y tế triển khai tại Bệnh viện dã chiến số 1 thuộc 02 Đại đội Công binh tại A-bi-ây (Châu Phi). Sự đóng góp của các bác sĩ, nhân viên Quân y Việt Nam trong thực hiện nhiệm vụ tại các phái bộ góp phần khẳng định cam kết, trách nhiệm của Việt Nam đối với việc thúc đẩy hòa bình, an ninh khu vực, thế giới, xây dựng lòng tin với các đối tác và bạn bè quốc tế, góp phần bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa bằng biện pháp hòa bình.
Để phát huy kết quả đạt được và tiếp tục đẩy mạnh công tác đối ngoại quân y trong thời gian tới, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc, ngành Quân y cần tích cực, chủ động, không ngừng đổi mới, sáng tạo triển khai đồng bộ, quyết liệt các chủ trương, giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại quân y, trong đó, tập trung vào một số nội dung sau:
Đối ngoại về quân y phải đặt dưới sự quản lý thống nhất về đối ngoại quốc phòng và là nội dung triển khai cụ thể trong tổng thể hội nhập quốc tế về quốc phòng. Tập trung quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương, nhất là Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 1042013 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế; Nghị quyết số 34-NQ/TW ngày 9-1-2023 của Bộ Chính trị về một số định hướng, chủ trương lớn triển khai đường lối đối ngoại Đại hội XIII của Đảng; Kết luận số 53-KL/TW ngày 28-4-2023 của Bộ Chính trị về Hội nhập quốc tế và Đối ngoại Quốc phòng đến năm 2030 và những năm tiếp theo; Nghị quyết số 806-NQ/QUTW ngày 31-12-2013 về hội nhập quốc tế và đối ngoại về quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo; các văn bản, nội dung chỉ đạo về đối ngoại quốc phòng của Quân ủy Trung ương và thủ trưởng các cấp.
Tiếp tục thực hiện hiệu quả Đề án Hội nhập quốc tế về quốc phòng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 của BQP. Trong đó, xác định Quân y Việt Nam là một trong những lĩnh vực ưu tiên trong định hướng hợp tác đối ngoại biên giới, hợp tác với các đối tác song phương và hợp tác trong khuôn khổ cơ chế đa phương. Quan tâm đúng mức đối với công tác đối ngoại trong ngành Quân y; đảm bảo lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành thống nhất theo nguyên tắc, nội dung, hình thức, trách nhiệm, tổ chức hoạt động cụ thể. Chủ động bám nắm thông tin qua các kênh chính thức, kênh hợp tác được BQP cho phép để phối hợp với cơ quan trong và ngoài Quân đội, kịp thời tham mưu với thủ trưởng các cấp chỉ đạo phù hợp; tranh thủ sự phối hợp, tạo điều kiện của các cơ quan trong và ngoài Quân đội.
Tranh thủ tối đa các mối quan hệ song phương, các diễn đàn đa phương với các đối tác, nhất là đối tác có năng lực và kinh nghiệm để nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, tăng cường cơ sở vật chất trong lĩnh vực Quân y, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân nói chung, Quân y Việt Nam nói riêng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Bên cạnh đó, tăng cường tham gia các hoạt động hợp tác khoa học quốc tế theo hướng thực chất để tăng cường chất lượng trao đổi, khuyến khích nghiên cứu khoa học trong nước, đồng thời cải thiện chuyên môn, ngoại ngữ cho cán bộ Quân y Việt Nam.
Trên tinh thần Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 8-8-2018 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030, Quân y Việt Nam tiếp tục duy trì tham gia đầy đủ, thực chất trong khuôn khổ các cơ chế hợp tác đã được thiết lập trong khuôn khổ ASEAN. Tăng cường hợp tác nghiên cứu về chuyên môn y tế, tập trung thúc đẩy khía cạnh các nội dung hợp tác phi tác chiến, có tính nhân đạo, ít bị coi là nhạy cảm như hỗ trợ quân y trong cứu nạn, ứng phó thảm họa, dịch bệnh trong bối cảnh nguy cơ, các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, xuyên quốc gia đang gia tăng trong những năm qua. Thúc đẩy triển khai các nội dung hợp tác do LHQ dẫn dắt trong lĩnh vực quân y, như Chương trình Nghị sự về phụ nữ, hòa bình và an ninh…
Với những kết quả đã đạt được cho thấy việc duy trì và tăng cường tham gia các hoạt động hợp tác quốc tế về quân y có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, giữ vững môi trường hòa bình để phát triển đất nước. Đồng thời, thiết thực nâng cao hình ảnh, vị thế của đất nước, Quân đội nhân dân Việt Nam trên trường quốc tế.
Đại tá, PGS, TS LÊ VĂN ĐÔNG, Phó cục trưởng Cục Quân y, Tổng cục Hậu cần