Thầy thuốc của bản làng

Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất hiếu học tỉnh Nghệ An, năm 1994, Đức lên đường nhập ngũ. Vốn chịu khó, lại nhanh nhẹn, anh luôn được cấp trên tin tưởng, đồng đội quý mến. Năm 1996, anh được đơn vị cử đi học tại Trường Trung cấp Y tế tỉnh Nghệ An (nay là Đại học Y khoa Vinh). Sau 02 năm học tập, ra trường, anh được điều động về công tác tại Đồn Biên phòng Keng Đu (xã Keng Đu, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An).

Giữa núi rừng hoang vu, chứng kiến cảnh đồng đội và đồng bào bị dịch sốt rét hoành hành, mắc các bệnh nan y khó chữa, y sĩ Lê Anh Đức luôn mong muốn được tiếp tục đi học chuyên sâu, nâng cao trình độ chuyên môn để chăm sóc sức khỏe bộ đội và bà con nhiều hơn.

Năm 2008, anh được cấp trên tiếp tục cử đi học chuyên ngành bác sĩ đa khoa tại Đại học Y Hải Phòng. Sau 6 năm học tập, năm 2014, anh tốt nghiệp và được điều động về công tác tại Đồn Biên phòng Tri Lễ và gắn bó với đơn vị cho đến nay.

Tri Lễ là xã biên giới, thuộc huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An, có 4 dân tộc sinh sống: Thái, H’mông, Khơ Mú và Kinh. Đây là địa bàn rộng, an ninh chính trị phức tạp, thời tiết khắc nghiệt, hệ thống đường giao thông và kinh tế địa phương chưa phát triển, đời sống Nhân dân gặp rất nhiều khó khăn, dịch bệnh, thiên tai thường xuyên xảy ra. Trong khi đó, ngoài việc thực hiện nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cho bộ đội, anh và đồng nghiệp phải thường xuyên đến các làng bản làm công tác dân vận, khám chữa bệnh cho Nhân dân.

leftcenterrightdel
Đại úy QNCN Lê Anh Đức (nay là Thiếu tá) cấp cứu bệnh nhân bị ngộ độc lá ngón (tháng 6-2019). Ảnh: CTV 

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, anh và đồng đội luôn thực hiện tốt phương châm “Nghe dân nói, nói cho dân hiểu, làm cho dân tin”. Anh luôn bám sát cơ sở, địa bàn, không quản ngại gian khổ, thực hiện “3 cùng” với bà con (cùng ăn, cùng ở, cùng nói tiếng dân tộc), kịp thời có mặt tại những địa bàn thường xảy ra dịch bệnh để tuyên truyền, hướng dẫn Nhân dân tích cực thực hiện nếp sống vệ sinh khoa học; phòng, chống dịch bệnh, tự chăm sóc bảo vệ sức khỏe.

Nhớ lại những ngày đầu về Tri Lễ nhận nhiệm vụ, anh Đức kể lại: “Lần đầu tôi đến thăm bệnh cho cháu bé bị sốt rét ở bản Na, xã Nậm Nhoóng, bà con không tin, không cho bộ đội khám bệnh. Họ nói bộ đội chỉ đánh được giặc chứ không đánh được “con ma lạnh” trong người”. Nhưng anh vẫn kiên trì thuyết phục gia đình để tiêm thuốc cho bệnh nhân.

Sau hai lần tiêm và uống thuốc cháu bé hết sốt, dần ổn định sức khỏe. Câu chuyện bộ đội biên phòng diệt trừ được “con ma lạnh” trong người đã lan truyền khắp các thôn, bản. Nhờ tận tụy với nghề, anh Đức nhanh chóng có được niềm tin đối với Nhân dân.

Dần dần, bà con tự rủ nhau đi khám, chữa bệnh; hướng dẫn nhau cách ăn, ở vệ sinh khoa học, đi ngủ mắc màn chống muỗi, thực hiện các biện pháp kế hoạch hóa gia đình... theo anh Đức hướng dẫn. Những lúc có ca bệnh nặng, anh không quản ngại đường xa, đêm tối, mưa rét đến tận nhà bệnh nhân để điều trị tận tình. Chính vì vậy, nhiều bà con nơi đây đã gọi anh là “Thầy thuốc của bản làng”.

Trong cơn bão số 4 (bão Noru) tràn qua tỉnh Nghệ An vào tháng 9/2022, nhiều người dân vẫn còn nhớ mãi hình ảnh y sĩ Đức cùng các chiến sĩ BĐBP tỉnh Nghệ An bất chấp hiểm nguy, băng mình giữa dòng nước xiết, kịp thời cứu chữa tại chỗ cho hàng trăm người dân gặp nạn.

Sau khi nước rút, anh cùng đồng đội lại khẩn trương dọn dẹp, khử trùng, vệ sinh phòng dịch, giúp bà con nhanh chóng ổn định cuộc sống, để lại ấn tượng tốt đẹp của người lính mang quân hàm xanh đối với mỗi người dân.

Bài thuốc “đặc biệt”

Tri Lễ là xã nghèo, trình độ dân trí thấp, mỗi khi gặp chuyện buồn trong cuộc sống hay mâu thuẫn gia đình, nhiều người dân tìm đến lá ngón để tự tử, dẫn đến nhiều cái chết thương tâm. Chính điều này đã thôi thúc anh Đức cùng đồng đội nỗ lực tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, áp dụng tổng hợp các phương pháp dân gian cứu người ngộ độc lá ngón hiệu quả, bằng cách dùng thân cây chuối dập nát, vắt lấy nước, hòa với nước rau má tươi.

Sau đó, thả từ 01 - 02 con nhái sống vào hỗn hợp này trong thời gian từ 01 - 02 phút, vớt nhái ra, rồi cho nạn nhân uống; tuyệt đối không sử dụng thêm nước lạnh hoặc nước sôi, tránh chất độc ngấm nhanh hơn vào nội tạng nạn nhân. Sau đó, nạn nhân được tiêm thuốc kháng sinh Histamine (Dimedron), thuốc trợ tim, trợ sức, Coticoid (Hydrococtison).

Theo nghiên cứu của anh Đức, trong nước thân cây chuối và nước rau má tươi có chất ức chế chất độc của lá ngón, khi đổ hỗn hợp nước này vào dạ dày nạn nhân phải nhanh chóng kích thích cho họ nôn ra hết. “Sau khi vắt nước thân cây chuối, tôi thả vào 01 con nhái sống để lấy chất tanh, kích thích nạn nhân nôn. Trong trường hợp không tự nôn được thì phải dùng tay hoặc sử dụng thiết bị y tế để rửa ruột, dạ dày cho nạn nhân. Việc cứu sống nạn nhân tùy thuộc vào việc chất độc đã ngấm sâu vào cơ thể hay chưa. Do vậy, mỗi khi tiếp nhận trường hợp ngộ độc lá ngón thực sự là một cuộc chạy đua với thần chết để giành giật sinh mạng” -       anh Đức cho biết thêm.

Nạn nhân bị ngộ độc lá ngón đầu tiên được anh Đức cứu sống thành công bằng bài thuốc này là anh Lô Văn Xuân (sinh năm 1997, bản Yên Sơn, xã Tri Lễ) được người thân đưa đến Trạm quân dân y kết hợp trong tình trạng da tím tái. Đứng trước sự lựa chọn sinh tử đó, anh Đức quyết định sử dụng bài thuốc dân gian để loại bỏ độc tố trong dạ dày nạn nhân. Sau 02 giờ cấp cứu tích cực, tình trạng của nạn nhân Xuân ổn định, không còn nguy kịch đến tính mạng.

Từ năm 2016 đến nay, với bài thuốc của mình, anh Đức đã cứu sống cho 23 người dân tự tử bằng lá ngón. Bài thuốc này đã được áp dụng phổ biến tại các trạm quân dân y trên toàn tuyến biên giới tỉnh Nghệ An và cứu sống thêm rất nhiều trường hợp ngộ độc lá ngón. Điều anh Đức luôn trăn trở đó làm thay đổi nhận thức của bà con vùng cao về việc dùng lá ngón để tự tử. Vì vậy, hằng năm, anh cùng đồng đội kết hợp với địa phương tổ chức tuyên truyền về tác hại của cây lá ngón cho bà con dân tộc thiểu số, tránh những sự việc đáng tiếc xảy ra.

Với những đóng góp trong quá trình công tác, Thiếu tá QNCN Lê Anh Đức được các cấp, các ngành tặng nhiều Bằng khen, Giấy khen. Điển hình là, từ năm 2018 - 2022, anh 02 lần được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở và 03 Bằng khen của các cấp.

Đặc biệt, mới đây, Thiếu tá QNCN Lê Anh Đức là 01 trong 68 cá nhân tiêu biểu được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong thực hiện Nghị quyết số 623-NQ/ QUTW ngày 29/10/2012 của Quân ủy Trung ương.

Từ năm 2014 - 2022, Thiếu tá QNCN Lê Anh Đức và đồng nghiệp khám, điều trị cho trên 15.800 bệnh nhân, trong đó, cấp cứu thành công 1.064 ca bệnh nặng. Ngoài ra, anh còn khám, chữa bệnh cho hơn 330 bệnh nhân nước bạn Lào ở các bản thuộc huyện Mường Quắn, tỉnh  Hủa Phăn.

QUỲNH HƯƠNG