Trong chế phẩm sinh học IMO có nhiều loại vi sinh vật như: nấm, vi khuẩn, xạ khuẩn… Dưới tác dụng của IMO sẽ phân giải chất hữu cơ dạng khó tiêu thành dạng dễ hấp thụ cho cây trồng; ức chế và loại trừ mầm bệnh đối với vật nuôi, cây trồng; cải tạo đất giúp cây trồng sinh trưởng phát triển tốt. Việc sử dụng IMO sẽ chủ động các yếu tố đầu vào trong sản xuất, không phụ thuộc nhiều vào thị trường, giảm chi phí, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, an toàn vệ sinh, góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Chúng tôi cung cấp một số thông tin về kỹ thuật ứng dụng IMO trong tăng gia sản xuất để các đơn vị vận dụng.

Đặc điểm sinh học

IMO gồm các loài vi sinh có nguồn gốc trong đời sống sinh hoạt của con người, phát triển trong môi trường tự nhiên. Chúng tham gia tích cực vào quá trình phân giải chất hữu cơ thành C02 và những hợp chất vô cơ sử dụng làm thức ăn cho cây trồng; cố định nitơ thông qua việc biến khí nitơ trong không khí thành các hợp chất chứa nitơ để cung cấp cho thực vật… IMO có đặc điểm sau:

Về khả năng phân hủy: Dưới tác dụng của IMO các chất hữu cơ phức tạp như thực vật, động vật, phân gia súc, gia cầm… khi xâm nhập vào đất sẽ bị phân hủy thành các chất đơn giản hơn để cây trồng dễ hấp thụ. Khi sử dụng IMO để ủ phân chuồng sẽ nhanh gấp từ 2 - 3 lần so với phương pháp ủ truyền thống.

Sản sinh các quá trình hóa học trong đất: IMO sản xuất nhiều enzyme, kháng sinh, axit hữu cơ và các phức hợp khác nhau có tác dụng cạnh tranh, ngăn chặn và loại trừ nấm, vi khuẩn gây bệnh. Nhờ đó, dịch bệnh cũng được hạn chế, vi khuẩn Bacillus có khả năng đối kháng với nhiều loại nấm như: Rhizoctonia, Sclerotinia, Fusarium, Pythium, Phytopthora và một số vi khuẩn khác nhờ vào khả năng sinh ra các chất kháng sinh.

Phục hồi tài nguyên đất và bảo vệ môi trường: IMO mang lại sự đa dạng cho đất, trong đó sự cân bằng giữa các quần thể vi sinh vật đã bị phá vỡ do lạm dụng hóa chất. Bởi nhiều loại vi khuẩn, nấm, tuyến trùng, giun đất... giúp đất tơi xốp, tăng khả năng tạo màng nhầy trong điều kiện đất khô hạn, giảm sự bay hơi nước, duy trì độ ẩm, giúp cây trồng dễ dàng hấp thụ chất dinh dưỡng, góp phần nâng cao tỷ lệ sống của cây trồng. Ngoài ra, chế phẩm IMO còn bổ sung đạm hữu cơ, vitamin, khoáng chất vi lượng, giúp kích rễ, mầm chồi phát triển mạnh, hồi phục cây trồng đang suy yếu, cải tạo đất và phục hồi đất hư tổn.

Kỹ thuật tạo chế phẩm IMO

IMO là loại chế phẩm được điều chế bằng cách tận dụng các nguyên liệu có sẵn trong đời sống sinh hoạt hằng ngày của con người và trong tự nhiên. Vì vậy, có thể điều chế IMO bằng nhiều cách khác nhau, cụ thể:

Tạo chế phẩm IMO gốc từ cơm Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu: 01 hộp bằng gỗ, inox hoặc khay nhựa kích thước 40 x 40 x 10 cm hoặc 60 x 60 x 10 cm tùy vào số lượng; khăn giấy trắng, túi nilon; cơm trắng, rỉ mật đường; thùng, xô hoặc vại có nắp, dây cao su.

Bước 2: Đặt mẫu: Cho cơm trắng vào hộp gỗ, cách miệng hộp 3cm, dùng giấy mềm trắng đậy trên bề mặt hộp, buộc bằng dây cao su và phủ tấm lưới sắt ngăn động vật, côn trùng phá hoại.

 Bước 3: Thu thập vi sinh vật: Đặt hộp cơm nơi có thảm thực vật mùn dày như: tán bụi tre, tán cây rậm thường tập trung nhiều vi sinh vật, đào hố sâu bằng 1/2 chiều cao của khay gỗ (5 - 6cm), dùng lá mục, cành khô phủ kín và phủ lên một lớp nilon. Sau 3 - 5 ngày kiểm tra, trên bề mặt cơm xuất hiện nấm mốc trắng, tiếp tục để 1 - 2 ngày nấm mốc phát triển mạnh và chuyển sang màu trắng ngà.

Bước 4: Tăng sinh khối: Thu lớp cơm chứa mốc trắng ngà đem trộn với rỉ đường theo tỷ lệ khối lượng 1:1; cho vào khoảng 2/3 hũ chứa sạch, dùng giấy báo hoặc nắp đậy để nơi thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp, duy trì nhiệt độ 23 - 250C trong 5 - 7 ngày để hỗn hợp lên men.

Bước 5: Thu thập chế phẩm IMO gốc: Sau 7 - 10 ngày, đem chắt lọc dịch lỏng lấy phần IMO gốc (lỏng). Bước 6: Nhân sinh khối: Lấy phần lọc dịch lỏng đem trộn với rỉ đường theo tỷ lệ 1:1; cho vào thùng, xô hoặc bình khoảng 2/3 thùng chứa và đậy nắp, để nơi râm mát , sau 7 ngày sẽ được lượng IMO gấp đôi.

Tạo chế phẩm IMO men rượu và sữa chua

Chuẩn bị nguyên vật liệu: thùng, xô chứa: 20 lít (không chứa hóa chất, xà phòng); nước sạch: 10 lít đun sôi để nguội; rỉ mật đường (mật mía,…) 1kg; cám gạo 50 gam; sữa chua: 2 hộp; men rượu dạng bánh (5 viên); men tiêu hóa; đu đủ hoặc bí đỏ chín 1,5 - 2 kg; chuối chín 2 quả và que khuấy bằng gỗ.

Cách làm: Cho chuối và đu đủ hấp chín, sau đó nghiền nhuyễn, để nguội; đổ nước và rỉ mật vào thùng chứa rồi khuấy đều. Tiếp theo, cho sữa chua, men tiêu hóa, men rượu được giã nhỏ và cám gạo, khuấy đều từ 5 - 10 phút tạo thành hỗn hợp, đậy nắp và để ngoài sân, vườn nơi có ánh sáng. Sau 7 - 21 ngày (tùy thuộc vào từng mùa) sẽ có mùi thơm men rượu, chua nhẹ. Trên bề mặt có lớp váng trắng mỏng, khuấy có bọt và nổ là quá trình lên men tốt.

Ứng dụng chế phẩm IMO

Tùy thuộc vào mục đích sử dụng, đơn vị có thể vận dụng linh hoạt ứng dụng chế phẩm IMO vào chăn nuôi và trồng trọt như sau:

Đối với chăn nuôi, khử mùi hôi chuồng trại: pha 1 lít IMO với 30 lít nước sạch phun vào chuồng trại hoặc nơi có mùi hôi thối. Cho vật nuôi uống 1 lít IMO pha với 100 - 150 lít nước sạch. Ủ thức ăn cho vật nuôi: 1 - 1,5 lít IMO cho 10 - 15 kg nguyên liệu thức ăn chăn nuôi ủ trong 7 - 10 ngày, sau đó trộn vào thức ăn cho gia súc gia cầm ăn. Ủ phân gia súc gia cầm với tỷ lệ 1:100 (1 lít IMO với 100 lít nước) đối với 1,1kg phân chuồng, ủ trong vòng 30 ngày.

Đối với trồng trọt, cải tạo đất: Pha loãng chế phẩm IMO với nước theo tỉ lệ 1:100 rồi phun lên đất đã đảo xới để cải tạo đất trồng. Bổ sung dinh dưỡng cho cây trồng: Pha 100ml chế phẩm IMO với 16 lít nước rồi phun vào lá hoặc gốc cây vào lúc sáng sớm, chiều muộn, duy trì 2 lần/tuần để bổ sung dinh dưỡng, tăng sức đề kháng, tăng khả năng hấp thụ và thúc đẩy cây trồng nảy chồi. Cung cấp đạm hữu cơ: Sử dụng 1 kg cá băm nhỏ hoặc xay nhuyễn, 1 kg rỉ mật đường, 1 lít IMO trộn đều, bỏ vào thùng chứa sau đó cho 10 lít nước sạch. Dùng nilon bọc kín, để nơi râm mát, sau 7 ngày thu được dung dịch IMO đạm cá. Khi sử dụng, pha loãng dung dịch theo tỷ lệ 10ml chế phẩm với 0,5 - 1 lít nước phun, tưới cho cây.

Để bổ sung Canxi và Photpho cho cây trồng kích thích ra hoa, đậu quả: Sử dụng 1kg xương động vật hoặc (vỏ trứng), 1 lít mật rỉ đường và 1 lít chế phẩm IMO. Tiến hành rang xương đến khi chuyển sang màu đen, phần thịt thừa, mỡ tan cháy hết (vỏ trứng cần nghiền nát trước khi rang), để nguội rồi cho vào thùng cùng với rỉ mật đường, chế phẩm IMO và 10 lít nước sạch rồi khuấy đều. Đậy kín, sau 30 ngày thu được dung dịch IMO Canxi, Photpho. Để sử dụng, pha loãng dung dịch với tỷ lệ 10 ml chế phẩm với 0,5 - 1 lít nước rồi phun xuống đất hoặc trực tiếp cho cây.

Làm thuốc trừ sâu sinh học: Sử dụng 1 lít IMO gốc, 5 kg thảo mộc như: sả, lá cà chua, ngải cứu, ớt, tỏi, bạc hà, vỏ cam, chanh, bưởi, lá xoan… 1 lít rỉ mật đường và 20 lít nước sạch. Cho rỉ mật đường, IMO và nước vào thùng chứa, khuấy đều. Sau đó, băm nhỏ hoặc giã nát thảo mộc, bỏ vào thùng tiếp tục khuấy từ 3 - 5 phút. Đậy kín thùng và để nơi khô mát, tránh ánh sáng trực tiếp. Cứ 3 - 4 ngày mở thùng ủ xả khí gas và khuấy đều. Sau 15 ngày, thu lấy dung dịch đem bảo quản, sử dụng dần. Để phòng ngừa sâu bệnh cho cây trồng cần phun 1 - 2 lần/tuần với tỷ lệ pha với nước sạch 1:100. Lưu ý, nước dùng phải là nước sạch tự nhiên (nước giếng, ao, hồ…), không sử dụng nước máy chứa nhiều chất khử như Flo, Clo. Nếu sử dụng nước máy, cần xả trước ra thùng, xô để từ 2 - 3 ngày. Nhiệt độ tốt nhất để ủ từ 24 - 320C đạt kết quả cao nhất.

Trên đây kỹ thuật tạo chế phẩm IMO, để đạt hiệu quả cao, các đơn vị cần vận dụng vào thực tiễn cho phù hợp điều kiện tăng gia sản xuất của đơn vị mình để tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu tự nhiên sẵn có.

Đại tá, PGS, TS NGUYỄN QUANG HUY, Học viện Hậu cần