Sắc mới nơi vùng biên Sốp Cộp

Những ngày cuối năm 2019, chúng tôi có dịp trở lại  địa bàn huyện Sốp Cộp - tỉnh Sơn La. Điều làm chúng tôi ngỡ ngàng là hệ thống đường sá đã được rải nhựa hoặc bê - tông phẳng lì, nối liền giữa trung tâm huyện với các xã thôn thay cho đường đất ổ gà, ổ trâu trước đây. Tuy còn ít ngày nữa mới đến Tết Nguyên đán Canh Tý năm 2020, nhưng phố huyện vùng biên nhộn nhịp người qua lại, từng tốp xe tải đầy ắp hàng ngược xuôi làm cho không khí vùng biên những ngày cuối năm càng trở nên sôi động.

Những mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả

Tiếp chúng tôi tại Sở chỉ huy, Đại tá Nguyễn Thanh Tùng, Đoàn trưởng phấn khởi cho biết: “Năm 2019, tuy điều kiện thời tiết, khí hậu không thuận lợi, nhưng vụ lúa nước, bưởi, cam, quýt, chanh leo, sắn, ngô…trong vùng Dự án được mùa, bà con vui lắm. Năm nay, trên địa bàn các xã thuộc huyện Sốp Cộp có nhiều hộ gia đình “thắng lớn” từ mô hình kinh tế nông nghiệp, số hộ nghèo giảm đáng kể, đời sống bà con ngày càng khá lên. Anh em trong các đội sản xuất đang xuống bản giúp bà con thu hoạch trái cây theo hợp đồng với doanh nghiệp để kịp vận chuyển xuống dưới xuôi bán trong dịp Tết”.

Biết chúng tôi muốn tìm hiểu các mô hình kinh tế tổng hợp, anh Tùng mời chúng tôi tham quan một số mô hình chăn nuôi, trồng trọt trong vùng Dự án. Nơi đầu tiên chúng tôi đến là khu vực chăn nuôi, trồng trọt theo phương pháp mới của Đoàn. Cả khu đồi được quy hoạch khoa học theo kiểu bậc thang, trồng hàng chục loại cây ăn quả như: ổi nữ hoàng, cam, quýt, bưởi…đang đến kỳ thu hoạch. Cạnh đó là các cây dược liệu như: hồng sâm, đẳng sâm, đương quy, đinh lăng, xạ đen, hoài sơn, huyết đằng, hà thủ ô, ba kích tím, đơn lá đỏ… Dưới chân đồi, hệ thống ao nuôi cá, chuồng nuôi bò lai, dê lai, lợn, gia cầm được chăn nuôi theo phương pháp bán thả. Anh Tùng giải thích: “Đây là các mô hình áp dụng khoa học kỹ thuật mới từ khâu ươm giống, chăm sóc tạo nên sản phẩm nông nghiệp sạch. Đoàn đang triển khai trồng thí điểm hơn 20 loại cây ăn quả trên địa hình đất dốc, có chất đất khác nhau kèm với các loại cây dược liệu và nuôi gần 10 loại gia súc, gia cầm lai năng suất cao. Hiện, đa số các loại cây trồng, con giống này sinh trưởng tốt, bước đầu mang lại nguồn thu cho Đoàn và là mô hình tuyên truyền trực quan để bà con áp dụng phát triển kinh tế hộ gia đình.”

Cán bộ Đội sản xuất 2 hướng dẫn người dân kỹ thuật chăm sóc cây ăn quả.

Rời khu thực nghiệm của Đoàn, chúng tôi đến Đội sản xuất và xây dựng cơ sở chính trị số 2 (Đội sản xuất 2). Đại úy Vũ Văn Thuần dẫn chúng tôi xuống khu chuồng nuôi thỏ kết hợp với nuôi giun quế. Anh  cho biết, đầu năm 2018, Đội bắt đầu triển khai nuôi thỏ sinh sản và thỏ thương phẩm theo hướng an toàn vệ sinh, kết hợp nuôi giun quế. Hiện, Đội có 36 con thỏ nái và 4 thỏ đực. Dưới gầm chuồng thỏ thiết kế các ô chuồng nuôi giun quế để tận dụng thức ăn thừa, phân thỏ làm thức ăn cho giun. Với mô hình này, mỗi năm, Đội có thể bán ra thị trường hơn 1.000 thỏ con và từ 150 - 200 kg sinh khối giun quế làm giống, thu lãi từ 70-80 triệu đồng. Theo anh Thuần, nuôi thỏ vốn đầu tư ban đầu ít, dễ làm, hiệu quả, rất thích hợp với hộ gia đình.

Đến thăm gia đình ông Lò Văn Phích thuộc xã Mường Và, là một trong hộ gia đình làm kinh tế nông nghiệp tổng hợp hiệu quả. Tham quan đồi trồng cây ăn quả ngay sau nhà, ông Phích tâm sự: “Trước đây, toàn bộ diện tích đất nương rẫy của nhà mình chủ yếu trồng sắn, nhưng do đồi cao, thiếu nước, lại chăm sóc kém nên sản lượng thấp, cả năm cố gắng lắm cũng chỉ đủ ăn thôi. Từ năm 2017, cán bộ Đoàn KT-QP 326 giúp đỡ chuyển đổi sang trồng bưởi, cam, ổi xen với cà phê, mít… và chăn nuôi gia cầm nên hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều. Hiện nay, gia đình đang chăm sóc hơn 1.000 cây ăn quả, nuôi trên 200 con gà tây, 300 gà ta, ngan Pháp, mỗi năm thu lãi trên 200 triệu đồng.” Không chỉ nhà ông Phích, hiện nay, các xã trong vùng Dự án có trên 20 mô hình phát triển kinh tế đồi rừng, trồng cây ăn quả và 17 mô hình chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi thả cá quy mô lớn. Có khoảng gần 1.500 hộ gia đình các dân tộc thiểu số làm giàu từ mô hình này. Đặc biệt, từ khi Đội sản xuất 2 có sáng kiến loại bơm va (bơm tự áp), có thể đưa nước lên đến đỉnh đồi cao vài trăm mét, không phải dùng máy bơm như trước, chi phí sản xuất giảm hẳn, nhiều hộ gia đình chuyển sang chăn nuôi, trồng trọt quy mô lớn, giá trị kinh tế cao. Nhờ vậy, trong vùng Dự án đã được phủ xanh bằng cây ăn quả, rau màu, cây lấy gỗ… không còn cảnh đất trống, đồi núi trọc như trước.

Giúp dân xóa nghèo bền vững

Đến thăm Đội sản xuất 1 đứng chân trên địa bàn xã Mường Lạn, đúng lúc Chỉ huy Đội đang “trả tiền lương” cho một số bà con. Thấy chúng tôi ngạc nhiên, Thiếu tá Hờ A Là, Đội trưởng giải thích: “Đây là tiền lương của con em người dân trong xã Mường Lạn đang làm công nhân tại các khu công nghiệp ở các tỉnh dưới xuôi gửi về cho gia đình. Hằng tháng, Chỉ huy Đội nhận tiền từ các công nhân này gửi vào tài khoản, sau đó thông báo cho gia đình đến nhận. Tháng cuối năm, tiền lương của công nhân gửi về cho gia đình nhiều hơn để mua sắm Tết, chúng tôi như ngân hàng vậy”. Qua tìm hiểu được biết, số thanh niên được giới thiệu làm công nhân chủ yếu là con em các gia đình nghèo, giáp biên giới. Cán bộ, nhân viên Đội sản xuất 1 đã tiếp cận,  giới thiệu việc làm, hướng dẫn cách làm kinh tế nên đời sống được cải thiện. Riêng năm 2019, Đội đã giúp cho 8 hộ dân thoát nghèo và giới thiệu 22 thanh niên làm việc tại các khu công nghiệp thuộc tỉnh Bắc Ninh, Hưng Yên, Phú Thọ... với mức lương từ 7-8 triệu đồng/tháng. Cuối năm 2019, xã Mường Lạn có 20 hộ khá, giàu, tỷ lệ hộ nghèo giảm 4% so với năm 2018.

Song song với giới thiệu việc làm, Đoàn còn làm tốt chương trình dự án giảm nghèo bền vững, hỗ trợ cây, con giống cho hàng trăm hộ gia đình thực hiện các mô hình kinh tế, với tổng kinh phí hơn 2,2 tỉ đồng. Điển hình là, trên địa bàn 22 bản do Đội sản xuất 5 quản lý, Đoàn hỗ trợ hàng chục con bò, hàng trăm con lợn giống, cùng dụng cụ, thức ăn ban đầu, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc để bà con phát triển chăn nuôi. Ngoài ra, từ năm 2017, Đoàn liên kết với một số doanh nghiệp tư nhân triển khai các mô hình chăn nuôi, trồng trọt mới và thu mua sản phẩm, giúp bà con yên tâm sản xuất.

Làm dân vận khéo

Trên đường đến các thôn, bản, chúng tôi gặp khá nhiều cán bộ, nhân viên, tri thức trẻ tình nguyện của các đội sản xuất giúp bà con chăm sóc vườn cây, thu hoạch rau màu, vệ sinh đường làng ngõ xóm, tu sửa nhà cửa… chuẩn bị đón Tết. Trao đổi với Hà Thị Nguyệt, tri thức trẻ tình nguyện được tuyển dụng vào Đội sản xuất 1 tháng 12/2018, chị cho biết: “Hiện em đang phụ trách 2 lớp học xóa mù chữ. Hằng ngày, em cùng các anh trong Đội giúp gia đình khó khăn phát triển kinh tế, thu hoạch mùa màng, sửa nhà cửa, buổi tối đến lớp dạy học xóa mù chữ”.

Theo Thiếu tá Lê Văn Hợi, Trưởng ban Dân vận của Đoàn, trong 2 năm 2018 - 2019, Đoàn đã phân công trên 2.500 lượt cán bộ, chiến sĩ, trí thức trẻ tình nguyện phối hợp với địa phương giúp hàng trăm hộ gia đình chính sách, hộ nghèo, neo đơn thu hoạch lúa, sửa nhà ở. Tham gia sửa hàng chục ki-lô-mét đường giao thông liên bản và mương thuỷ lợi, sửa chữa 4 nhà văn hóa bản… Vận động và giúp hàng trăm hộ gia đình đào hố thu gom rác, chuyển chuồng trâu bò, lợn, gà ra khỏi sàn nhà. Giúp hàng chục hộ dân xây công trình vệ sinh, lắp đặt máy bơm tự áp cung cấp nước phục vụ sản xuất... Phối hợp với địa phương, nhà trường, gia đình vận động 50 học sinh bỏ học trở lại trường. Tổ chức 4 lớp dạy xóa mù chữ cho 150 học viên; giúp 8 điểm trường tu sửa 12 phòng học cho học sinh; tặng trên 500 suất quà cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Hằng năm, mỗi đội sản xuất giúp từ 7 - 10 hộ nghèo thực hiện một số nội dụng thoát nghèo. Tổ chức khám, chữa bệnh cấp thuốc, điều trị miễn phí và hỗ trợ tiền ăn cho hơn 1.400 lượt người dân, trị giá gần 300 triệu đồng. Đến nay, Đoàn phối hợp với chính quyền và nhân dân địa phương đã hoàn thành các dự án làm đường liên thôn, xã.

Cơ sở các điểm trường trong vùng dự án của Đoàn đều được củng cố nâng cấp.

Tạm biệt vùng biên Sốp Cộp, mỗi chúng tôi trong đoàn công tác đều có chung suy nghĩ cảm phục những tấm lòng vì dân của cán bộ, nhân viên, tri thức trẻ tình nguyện Đoàn KT-QP 326. Các anh, các chị đã  tạo nên sắc mới nơi vùng biên giới Tây Bắc của Tổ quốc thân yêu.

Bài, ảnh: Thượng tá LƯƠNG ĐÌNH THẢO