Trước 2015, hầu hết các bếp ăn trong Học viện Khoa học Quân sự chủ yếu vẫn bảo đảm ăn theo định suất, thức ăn và cơm, canh được chia sẵn trên bàn. Thời gian từ khi chế biến nhiệt xong đến giờ ăn của bộ đội thường kéo dài nên món ăn dễ bị nguội làm mất hương vị, giảm tính hấp dẫn của món ăn và khả năng hấp thụ, tiêu hóa của người ăn. Từ thực tế đó, Thường vụ Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện chỉ đạo Phòng Hậu cần - Kỹ thuật nghiên cứu thí điểm mô hình ăn nóng. Xác định đây là việc làm có ý nghĩa thiết thực, Phòng Hậu cần - Kỹ thuật đã cử nhiều đoàn cán bộ đến tham quan, khảo sát một số mô hình ăn nóng tự chọn theo dây chuyền ở một số đơn vị, doanh nghiệp. Trên cơ sở định mức, tiêu chuẩn tiền ăn; cơ sở hạ tầng nhà ăn, nhà bếp, Học viện xây dựng phương án triển khai phù hợp với nhiệm vụ và biên chế, tổ chức và đưa tổng kinh phí đầu tư “dây chuyền” vào dự toán tổng mức đầu tư xây dựng Học viện. Cùng với đó, tổ chức tuyên truyền sâu rộng cho cán bộ, giảng viên, học viên về những tiện ích, ưu việt của mô hình bếp ăn mới; xây dựng và ban hành nội quy, tài liệu, hướng dẫn cách ăn nóng theo dây chuyền. Toàn bộ nhân viên bếp ăn được bồi dưỡng, đào tạo lại bằng nhiều hình thức nhằm đáp ứng yêu cầu và cách thức tổ chức của mô hình bếp ăn mới.

leftcenterrightdel
Dây chuyền ăn nóng ở bếp ăn cơ sở 1.

Trao đổi với chúng tôi, Trung tá Đỗ Hồng Sơn - Trưởng ban Quân nhu cho biết: Tháng 9/2016, Học viện quyết định lựa chọn bếp ăn Hệ Quốc tế để thí điểm triển khai “Dây chuyền ăn nóng” đầu tiên cho hơn 100 học viên quân sự đến từ gần 20 quốc gia khác nhau. Kết quả, mô hình được học viên nước ngoài đánh giá rất cao, bởi giữ được hương vị, học viên ăn hết tiêu chuẩn định lượng, đảm bảo sức khỏe. Từ thành công đó, Ban Giám đốc đã chỉ đạo nhân rộng “dây chuyền” ra tất cả các bếp ăn trong Học viện. Tuy nhiên, bài toán khó nhất là mỗi cơ sở có đặc thù, số lượng cán bộ, giảng viên, học viên ăn tại bếp khác nhau; kinh phí điện để duy trì cho “dây chuyền” khá cao. Đối với đối tượng ăn ở Hệ Quốc tế có mức tiền ăn cao nên hầu như không ảnh hưởng đến mức ăn. Còn đối với khối cơ quan và các hệ đào tạo học viên Việt Nam, mức tiền ăn thấp hơn nhiều, nếu sử dụng “Dây chuyền ăn nóng” bằng điện sẽ ảnh hưởng nhất định đến chất lượng bữa ăn. Vì vậy, Phòng Hậu cần - Kỹ thuật đã có sáng kiến tận dụng lượng nhiệt dư thừa của hệ thống bếp lò hơi cơ khí để hâm nóng thức ăn. Quá trình dưỡng nóng được diễn ra như sau: Hơi nóng từ nồi hơi theo hệ thống ống dẫn qua các ống ruột gà nằm trong bể inox, làm nóng nước trong thiết bị gia nhiệt. Tùy theo yêu cầu độ nóng từng món ăn để điều chỉnh nhiệt độ cho phù hợp. Đặc biệt, trong các thiết bị gia nhiệt đều có rơ-le cảm ứng nhiệt tự ngắt khi nước đạt đến nhiệt độ yêu cầu, nhiệt độ có thể điều chỉnh tùy theo nhu cầu sử dụng. Ngoài ra, các thiết bị gia nhiệt còn được tích hợp lớp cách nhiệt, đảm bảo tuyệt đối an toàn với người sử dụng. Nước sau khi làm nóng thức ăn được tận dụng để rửa dụng cụ, cấp dưỡng, vừa bảo đảm vệ sinh, vừa tiết kiệm nước. Đến nay, 100% các bếp ăn của Học viện, trong đó có 02 bếp xã hội hóa, 01 bếp ăn Hệ Quốc tế, 01 bếp ăn cơ quan và bếp ăn căng-tin đều được trang bị “Dây chuyền ăn nóng”. Khi triển khai Dây chuyền ăn nóng, cán bộ, giảng viên, học viên toàn trường đều nhanh chóng thích ứng và nhiệt tình ủng hộ, vì luôn được ăn nóng. Hơn 3 năm qua, đã có nhiều đơn vị, doanh nghiệp trong và ngoài Quân đội đến tham quan, học tập kinh nghiệm của Học viện để triển khai ở đơn vị mình.

Để “mục sở thị” “Dây chuyền ăn nóng”, chúng tôi đến thăm khu bếp ăn của Học viện. Tại đây, “dây chuyền” được bố trí thành các tuyến: tuyến chờ đợi, tuyến chia ăn và tự lấy cơm, canh; tuyến ngồi ăn; tuyến thu dọn và rời khỏi nhà ăn. Tại tầng 1 của bếp ăn Học viện cơ sở 1, thực phẩm được sơ chế, chế biến nhiệt. Thức ăn nấu xong được vận chuyển bằng máy vận thăng lên phòng chia ở tầng 2 và 3, rồi đưa vào các thiết bị gia nhiệt. Do vậy, thức ăn, cơm và canh luôn được làm nóng. Tới giờ ăn, cán bộ, giảng viên, học viên đi theo hàng vào các vị trí ăn đã được bố trí sẵn, mỗi “dây chuyền” đều có thực đơn theo từng tiêu chuẩn ăn của các đối tượng ăn. Người ăn cầm khay đã được chia sẵn 1-2 món nguội như dưa cà, rau, củ luộc… và di chuyển tới vị trí chia thức ăn nóng, nhân viên nhà ăn bổ sung thêm một số món ăn nóng, người ăn tiếp tục ra vị trí tự lấy cơm, canh và về vị trí ngồi ăn. Quan sát bữa ăn của bộ đội tại đây mới thấy “Dây chuyền ăn nóng” của Học viện có những ưu điểm vượt trội so với phương thức bảo đảm ăn truyền thống, thức ăn được giữ nóng liên tục, quy trình đảm bảo an toàn, vệ sinh, đồng thời tạo cho từng cán bộ, giảng viên, học viên có ý thức tự giác thu dọn dụng cụ, thức ăn thừa khi ăn xong theo quy định, giúp anh chị em nuôi quân giảm bớt vất vả trong công việc. Tuy nhiên, phương thức bảo đảm ăn nóng theo dây chuyền có yêu cầu khá cao về tổ chức nhà ăn, nhà bếp; trang thiết bị, dụng cụ nhà ăn, nhà bếp phải được trang bị đồng bộ, có kích cỡ, mẫu mã tiêu chuẩn theo quy định của “dây chuyền”. Hiện nay, tại mỗi bếp ăn của Học viện đều duy trì 9 chế độ ăn khác nhau, với khoảng 1.000 suất ăn. Thực đơn ăn được xây dựng theo từng tuần, mỗi bếp duy trì từ 04 thực đơn khác nhau, bảo đảm từ 8-10 món ăn mỗi ngày; món ăn trong 01 ngày không trùng lặp. Hằng tháng, quý, nhất là khi đối tượng ăn là những học viên mới về đơn vị học tập, bếp đều tổ chức phát phiếu lấy ý kiến về chất lượng, cơ cấu món ăn để xây dựng thực đơn cho hợp lý, làm cơ sở tính toán số lượng các loại thực phẩm cần thiết; tổ chức chế biến, nấu, chia ăn và phục vụ ăn… phù hợp với nhu cầu thực tế của người ăn.

Có thể khẳng định, mô hình “Dây chuyền ăn nóng” là hình thức bảo đảm ăn uống khoa học, văn minh, lịch sự; phù hợp với những bếp ăn cơ quan cấp chiến lược, chiến dịch; học viện, trường…, có điều kiện, tạo nguồn lương thực, thực phẩm tương đối thuận lợi. Các cơ quan, đơn vị có thể tham khảo, vận dụng sáng tạo vào điều kiện cụ thể bếp ăn của cơ quan, đơn vị mình, góp phần nâng cao chất lượng nuôi dưỡng bộ đội nói riêng và công tác bảo đảm hậu cần nói chung.

Bài, ảnh: QUỲNH HƯƠNG