Phát triển nguồn nhân lực hậu cần đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới

Những năm qua, nước ta đã xây dựng được nguồn NLHC khá hùng hậu, có khả năng đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ bảo đảm hậu cần cho quân đội thực hiện nhiệm vụ SSCĐ, thường xuyên và đột xuất. Theo số liệu thống kê, tính đến năm 2015, tổng số cán bộ, nhân viên y tế ở nước ta khoảng 385.000 người (trong đó, có 75.000 người có trình độ bác sỹ); số nhân lực ngành Giao thông vận tải có khoảng 550.000 người. Các trường cao đẳng, đại học đào tạo chuyên ngành kinh tế cũng ngày càng phát triển và mở rộng cả về số lượng và quy mô đào tạo...

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nguồn NLHC ở nước ta chưa được quan tâm quy hoạch, khai thác đúng mức; chất lượng nguồn NLHC chưa cao, còn tình trạng mất cân đối giữa các bậc đào tạo (hiện, tỷ lệ giữa các bậc đào tạo đại học, trên đại học với trung học chuyên nghiệp và công nhân kỹ thuật ở nước ta là 1- 1,3- 0,92; trong khi thế giới là 1- 4-10). Mặt khác, phân bố nguồn lực cũng chưa đồng đều giữa các vùng, miền; giữa các tầng lớp nông dân, công nhân, trí thức (đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long có diện tích chỉ chiếm 24% diện tích cả nước nhưng có tới gần 60% tổng số nhân lực cả nước)...

Từ thực tế trên, để phát triển nguồn NLHC có số lượng và  chuyên môn phù hợp với chuyên ngành hậu cần; được phân bố rộng khắp ở các vùng, miền, các lĩnh vực kinh tế; có tỷ lệ hợp lý giữa nhân lực phổ thông và chất lượng cao; đủ điều kiện tuyển dụng vào phục vụ quân đội khi cần thiết, theo chúng tôi, cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp cơ bản sau đây:

Một là, đẩy mạnh giáo dục, tuyên truyền, nâng cao nhận thức về phát triển nguồn NLHC trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Công tác phát triển nguồn nhân lực đất nước được đề cập nhiều trong các nghị quyết, văn bản quy phạm pháp luật của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, nhận thức về phát triển nguồn nhân lực trong một bộ phận cán bộ, nhân dân vẫn còn rất hạn chế, do đó, chưa thúc đẩy được toàn xã hội tham gia vào sự nghiệp đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đất nước (đặc biệt là nguồn NLHC). Vì vậy, thời gian tới, các cấp, ngành và cả hệ thống chính trị cần đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, giáo dục, làm chuyển biến nhận thức về phát triển nguồn NLHC trong tất cả các tầng lớp nhân dân, nhất là đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên. Trong đó, phải xác định rõ nguồn nhân lực nói chung, NLHC nói riêng là tài nguyên quý giá nhất trong công cuộc đổi mới và phát triển đất nước, giúp cho mọi người hiểu rõ về các chính sách phát triển nhân lực; về nhu cầu nguồn NLHC cũng như các chế độ ưu tiên khi tham gia nguồn nhân lực này. Chú trọng vận động các doanh nghiệp tham gia vào công tác đào tạo nguồn NLHC để vừa phục vụ cho lợi ích của doanh nghiệp, vừa góp phần xây dựng nguồn NLHC cho đất nước.

Hai là, đổi mới công tác quản lý nhà nước về phát triển nguồn NLHC.

Để có nguồn NLHC với số lượng phù hợp, chất lượng cao, phân bố phù hợp giữa các vùng, miền, cần thực hiện nhiều biện pháp, trong đó vai trò quản lý của nhà nước đặc biệt quan trọng. Muốn vậy, cần khẩn trương hoàn thiện bộ máy quản lý phát triển NLHC nhằm nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhân lực; đồng thời, tích cực đổi mới phương pháp giáo dục, quản lý nhân lực. Tổ chức bộ máy quản lý nhân lực từ trung ương đến địa phương, cơ sở phải gồm những chuyên gia giỏi, đủ khả năng tư vấn, tham mưu, đề xuất; thu thập, phân tích các số liệu về nguồn NLHC ở tất cả các ngành, các cấp. Bên cạnh đó, cần xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về nhân lực, việc làm, giáo dục, đào tạo; đề xuất hoàn thiện chế độ, chính sách đãi ngộ đối với quân đội và hậu phương quân đội phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước và đặc thù của hoạt động hậu cần quân sự, như: Chế độ tiền lương, chế độ phụ cấp đối với các đối tượng trong quân đội nhân dân Việt Nam; chính sách với người hưởng lương trong quân đội công tác ở vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng biên giới, hải đảo; chính sách thu hút nhân tài phục vụ trong quân đội; chính sách nhà ở đối với quân đội; chính sách thu hút học sinh giỏi, nhà giáo giỏi vào các nhà trường quân đội...

Ba là, đổi mới đào tạo và dạy nghề theo hướng hiện đại, tạo ra nguồn NLHC có chất lượng cao.

Để có nguồn NLHC chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu sử dụng và phát triển của quân đội, vấn đề có ý nghĩa quyết định là phải đổi mới công tác đào tạo và dạy nghề theo hướng hiện đại bằng cách tổ chức hợp lý hệ thống cấp bậc đào tạo; thực hiện phân cấp quản lý đào tạo giữa bộ, ngành, địa phương; quy hoạch lại mạng lưới các nhà trường trong và ngoài quân đội. Quá trình đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cần tập trung vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ khoa học, trình độ lý luận, trình độ chuyên môn, ngoại ngữ, công nghệ thông tin và khả năng hoạt động khoa học độc lập, khả năng phối hợp tập thể; đạo đức và tác phong khoa học; khả năng hội nhập quốc tế.

Bên cạnh đó, cần có chính sách tuyển chọn các tài năng trẻ để đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, bảo đảm tính kế thừa, liên tục, tránh hụt hẫng. Hoàn thiện quy trình, chương trình đào tạo theo hướng gắn giữa đào tạo theo chức vụ với trình độ học vấn, tăng cường đào tạo liên thông giữa các cấp học, bậc học và trình độ đào tạo; khắc phục sự trùng lặp giữa các cấp học, bậc học. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất dạy học, tập trung xây dựng các trung tâm huấn luyện chất lượng cao. Đổi mới phương pháp giáo dục, đào tạo theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác, sáng tạo của người học. Tăng cường giáo dục truyền thống, tham quan học tập thực tiễn tại cơ sở; kết hợp giữa giáo dục, đào tạo tại nhà trường với bồi dưỡng tại chức và hoạt động tại đơn vị để nâng cao năng lực thực hành. Liên kết chặt chẽ với các cơ sở đào tạo trong nước và nước ngoài để học tập kinh nghiệm và tổ chức đào tạo những ngành nghề mũi nhọn. Thực hiện đồng bộ các hình thức đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng toàn diện nguồn NLHC, trước hết là chất lượng về chính trị và năng lực chuyên môn nghiệp vụ...

Đồng thời, khẩn trương kiện toàn và phát triển đội ngũ nhà giáo quân đội đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu và chuẩn hóa về chất lượng, đáp ứng nhu cầu về quy mô ngành nghề, cấp học, bậc học và chất lượng giáo dục đào tạo NLHC trong các trường quân đội. Thực hiện tốt kế hoạch, quy trình tuyển chọn, bồi dưỡng nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục theo tiêu chuẩn chức danh. Đặc biệt, cần sử dụng đúng chuyên môn và trình độ thực tế của nguồn NLHC, nhất là NLHC chất lượng cao; mạnh dạn đưa người giỏi, người tài, cán bộ đầu ngành, đầu đàn vào vị trí chủ chốt trong các cơ quan, đơn vị. Thể chế hoá một số tiêu chí trong học tập, nghiên cứu, hội thảo, tham quan ở nước ngoài, nhất là đối với cán bộ có phẩm chất, năng lực, cán bộ đầu ngành, cán bộ nghiên cứu ở một số lĩnh vực khoa học trọng điểm, mũi nhọn; có môi trường làm việc dân chủ, thông thoáng, được tôn trọng; có cơ chế thu hút sự góp ý, phản biện; bổ nhiệm, đề bạt cán bộ khoa học có năng lực thực tiễn ở các cơ quan nghiên cứu khoa học, quản lý...; gắn bó chặt chẽ hơn nữa giữa hệ thống nhà trường, cơ sở nghiên cứu với thực tiễn cuộc sống. Tổ chức tuyên truyền, hướng nghiệp, động viên sinh viên tốt nghiệp đại học các ngành có chuyên môn, kỹ thuật gần với hậu cần vào quân đội và thu hút học sinh giỏi thi vào Học viện Hậu cần và đăng ký học các chuyên ngành hậu cần tại các trường quân sự quân khu, quân đoàn, quân binh chủng...

Bốn là, đẩy mạnh hợp tác quốc tế và trong nước để phát triển nguồn NLHC.

Để có nguồn NLHC đáp ứng tốt nhu cầu công tác hậu cần quân đội trong cả thời bình và thời chiến, chỉ riêng hệ thống các nhà trường quân đội thực hiện đào tạo chưa đủ, cần phải có sự hợp tác đào tạo chặt chẽ với cả trong và ngoài nước. Xây dựng kế hoạch hợp tác quốc tế, liên kết đào tạo NLHC chất lượng cao với một số nước truyền thống; đồng thời từng bước mở rộng sang một số đối tác khác. Ngoài việc chủ động mời chuyên gia hậu cần nước ngoài tham gia giảng dạy tại Học viện Hậu cần, cần tổ chức các đoàn cán bộ, giáo viên đi nghiên cứu kinh nghiệm đào tạo NLHC của các nước có kinh nghiệm. Đối với trong nước, thực hiện liên kết đào tạo giữa các trường quân đội với các học viện, trường đại học trong nước; thực hiện đặt hàng đào tạo những ngành nghề quân đội chưa đào tạo được hoặc có số lượng ít...

Năm là, hoàn thiện quy hoạch phát triển nguồn NLHC; định kỳ tiến hành sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm kịp thời.

Phát triển nguồn NLHC chính là phát triển con người. Do đó, cần có chiến lược quy hoạch tổng thể cho cả một khoảng thời gian dài, trong đó phân chia cho từng giai đoạn cụ thể. Mỗi giai đoạn phải có kế hoạch, chương trình, dự án khả thi phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội đất nước và sự phát triển của Quân đội. Trong đó, Tổng cục Hậu cần là trung tâm hiệp đồng và xây dựng quy hoạch phát triển nguồn NLHC, bảo đảm thống nhất với quy hoạch phát triển nhân lực trong Quân đội; đồng thời, xác định nhiệm vụ, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan trong tổ chức thực hiện quy hoạch, tham mưu với Thủ trưởng Bộ Quốc phòng ra các quyết định thực hiện. Định kỳ tổ chức sơ, tổng kết nhằm đánh giá chính xác, khách quan ưu, nhược điểm, đề xuất những chủ trương, giải pháp phù hợp trong phát triển nguồn NLHC cho từng giai đoạn...

Phát triển nguồn NLHC là vấn đề vừa có tính cấp thiết, vừa có ý nghĩa chiến lược nhằm xây dựng ngành Hậu cần cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Chúng tôi mong nhận được thêm ý kiến trao đổi của các tập thể, cá nhân trong và ngoài quân đội để không ngừng nâng cao chất lượng công tác này, đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ bảo đảm hậu cần cho Quân đội trong tình hình mới.

Đại tá-PGS-TS TRỊNH BÁ CHINH (Học viện Hậu cần)